بورس و مفاهیم اولیه بورس

BOURSE در اصل کلمه ای فرانسوی می باشد که مانند خیلی از سایر لغات فرانسوی وارد فرهنگ و ادب فارسی شده است و معنای لغوی آن در زبان فرانسه «کیف پول» می باشد.

اما این کلمه جادویی امروز مفهومی فراتر از کیف پول به خود گرفته است و یکی از معیار ها و شاخص های اساسی اقتصاد کشورمان به حساب می آید. اهمیت بورس از چندین دیدگاه قابل نقد و بررسی می باشد و با تحلیل هر یک ار آنها می توان به نقش آن در اقتصاد پی برد.

اجازه بدهید اولویت این تحلیل را از اینجا بررسی کنیم. فرض کنید شما برای عملی ساختن ایده یا فکری نیاز به پولی هنگفت دارید در این شرایط چه می کنید؟ یکی از بهترین کارهایی که می توانید انجام دهید این است که با چند نفر شریک شوید. شاید اتفاقی درست به همین مانند در سطح کلان می افتد بخش خصوصی و گاهاً دولت.

آنلاین یا حضوری آموزش ببینید مدرک فنی و حرفه ای، بین المللی بگیرید

آموزشگاه فنی و حرفه ای مدیران محاسب (اقتصاد قرن) ش.م ۱۰۴۳۵۵

برای تأمین اعتبار کارخانجات و طرح های خود، روی به سمت بخش یا بخش های خصوصی دیگر می آورند و این شراکت از همین نقطه شروع می شود. پس از آنکه در کارخانه یا بنگاه اقتصادی شریک شدید به شما سندی تعلق می گیرد که به آن در اصطلاح سهم می گویند.

این سهم در ادبیات اقتصادی جزء اوراق بهادار محسوب می شود. اما اگر روزی خواستید این سهم را به فروش برسانید و یا شراکت خود را بهم بزنید تکلیف چیست؟ و چگونه می خواهید ارزش آن روز سهم خود را تشخیص دهید/ شاید برای ارزش گذاری روی یک کارخانه و یا یک شرکت نیاز به تیم اقتصادی بزرگی باشد و کاری تقریباً دشوار که هزینه آن شاید از مقدار سهم شما هم فراتر رود!

برای حل این مشکل سازمانی تأسیس شده است بنام سازمان بورس اوراق بهادار که در آن سهام برحسب عرضه و تقاضا روزانه قیمت گذاری می شوند و شما می توانید در آنجا سهام خود را به قیمت آن روز به فروش برسانید. در اصل این کار کارشناسی و ارزش گذاری

روی شرکت ها توسط مجرب ترین تیم های اقتصادی انجام می شود و به صورت عرضه و تقاضا نمود پیدا میکند.

اما دشواری کار اینجاست که اگر هر کسی برای اجرایی کردن ایده خود تصمیم به تأسیس شرکت سهامی عام وارد بورس شوند که این خود می تواند به اقتصاد لطمه های جدی بزند. پس چگونه می شود با پول اندک در صنعتی دلخواه سرمایه گذاری نمود؟ باز پاسخ این پرسش در بورس اوراق بهادار می باشد سرمایه گذار می تواند با بررسی صنایع مختلف و شناخت شرکت های مختلف در بورس به سرمایه گذاری در صنعت و شرکت دلخئاه خود به هر میزان که مایل باشد که هر کس با هر سرمایه ای می تواند در صنعتی که شاید حضور فردی در آن احتیاج به پولی هنگفت دارد مشارکت کند.

پس از گفتار بالا بر می آید اهمیت بورس اوراق بهادار در انجا است

که سرمایه های کوچک به سمت حرکت هایی بزرگ متمایل می شوند و پول در بخش خصوصی در جهتی که منافع ملی و شخصی را تأمین می کند هدایت می شوند. همچنین هنگامی که کارخانجات و واحدهای اقتصادی دارای شرکای بیشتر و قویتری باشند براحتی می توانند افزایش سرمایه دهند و در نتیجه هم سودآوری آن واحد فزونی خواهد یافت و هم در سطح کلان اقتصاد و صنعت کشور رشد بیشتری را تجربه خواهد کرد. بطوری که نسبت توسعه یک کشور با تعداد سهامداران آن رابه مستقیمی دارد و در کشوری مانند ایالات متحده شاید بیشتر از ۸۰% مردم به نوعی سهامدار می باشند و در بورس سرمایه گذاری کرده اند. این نرخ در کشور ما طی سالهای اخیر و اصلاح سیستم مدیریتی رشدی مطلوب را شاهد بوده و گاهاً اعدادی نزدیک به ۱۰% را نیز شنیده ایم. ولی آن چیز که مشخص است این است که حا برای کار و رشد بیشتر هنوز بسیار است.

توجه: در زمینه خرید سهام بورس و اوراق بهادار و مشاوره و تحلیل بازار بورس می توانید از شرکت حسابداری و حسابرسی اقتصاد قرن اطلاعات کسب نمایید.

استقبال مردم و بخش خصوصی از سرمایه گذاری در بورس

همانقدر که می تواند امیدوار کننده باشد همان میزان برای هر اهل تشخیصی می تواند نگران کننده باشد که اگر فرهنگ سازی های لازم و آموزش های لازم به این افراد تازه وارد داده نشود دوباره شاهد حوادثی تلخ در بورس اوراق بهادار باشیم. هر چند مسئولان امر از حوادث سالهای ۷۴ و ۷۵ درس گرفتند و با ورود شرکت های جدید به بورس روند عرضه و تقاضا را به سمت معقولی هدایت می کنند و از رشد حبابی قیمت ها جلوگیری می کنند ولی سرمایه گذاری در بورس مانند: هر فعالیت کلان دیگری نیاز به فرهنگ سازی و آموزش دارد و از آنجا که این دست سرمایه گذاری همانطور که اشاره شد نوعی شراکت می باشد بر تمامی سرمایه گذاران قدیمی تالار شیشه ای امروز واجب است تا برای ادامه موفقیت خود در این حرکت سرمایه گذاران جدید را به سمت آموزش های اصولی هدایت کنند.

متأسفانه در کشور ما هنوز کتابی د ررابطه با بورس که مردم عادی و کسانی که تحصیلات اقتصادی ندارند بتوانند به واسطه آن راه و

روش سرمایه گذاری در بورس را یاد بگیرند وجود ندارد و اگر کتابی د راین خصوص به رشته تحریر در آمده است آنقدر دشوار است که برای مطالعه آن شاید نیاز به چندین کتاب راهنما و چند سالی تحصیل در یکی از رشته های اقتصادی باشد. از این رو بود که با مشاهده این ضعف بر خود واجب دیدیم در این راه قدمی هر چند کوچک برداریم تا شاید بواسطه آن ذره ای از دین خود را به ایران عزیزمان ادا نماییم.

بر آن شدیم تا مجموعه ای از کتب بورسی را از مبتدی تا حرفه ای به رشته نگارش در بیاوریم و آنچه اکنون شاهد آن هستید اولین اثر از این مجموعه می باشد که در آن سعی کردیم لغات و اصطلاحات رایج در بورس را توضیح دهیم و در لا به لای مطالب تلاش کردیم برخی از اصول سرمایه گذاری را تشریح کنیم آنچه که مشخص است این کتاب برای فراگیری سرمایه گذاری در بورس کافی نیست ولی دانستن اکثر مطالب آن لازم می باشد. د رتنظیم مطالب سعی کردیم مطالب را به ترتیب اهمیت منظم کنیم تا خواننده بتواند از سطوح مبتدی مطالعه

کتاب را آغاز کند همچنین در نگارش مطالب سعی کردیم تا آنجا که می توانیم مطالب را مستقل از یکدیگر ثبت کنیم تا چنانچه فهم برخی مطالب برای خواننده دشوار بود از مطالعه ما بقی کتاب محروم نماند. در آخر تأکید بر آن داریم مدعی مجموعه ای کامل نیستیم ولی تلاش نمودیم هر آنچه در توان داریم را به زبان ساده تقدیم شما کنیم امیدواریم مقبول افتد.

شرکت سهامی عام – شرکت سهامی خاص

به شرکت هایی که سهام آنها در اختیار افراد محدودی باشد شرکت های سهامی خاص می گویند ولی به شرکت هایی که سهام داری آنها برای عموم آزاد باشد عام می گویند. کلیه شرکت های داخل بورس لزوماً سهامی عام می باشند.

قیمت اسمی

قیمت اولیه سهم در بازار اولیه است که در بازار بورس تهران ۱۰۰ تومان ارزیابی شده است.

تکمیلی: همانطور که از عنوان پیداست این قیمت اسمی سهم می باشد و بدین معناست که شرکت در روز نخست قیمت هر سهم خود را ۱۰۰ تومان تعیین نموده است و سهامداران روز نخست برای خرید سهام این شرکت مبلغ ۱۰۰ تومان پرداخت نموده اند این ۱۰۰ تومان مبنای محاسبات زیادی در افزایش سرمایه هامی باشد. معمولاً سرمایه یک شرکت حاصل ضرب تعداد سهام آن و عدد ۱۰۰ تومان می باشد و با بر عکس تعداد سهام یک شرکت سرمایه آن تقسیم بر ۱۰۰ تومان می باشد.

سرمایه گذاری

سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار به معنای خرید سهام، معمولاً با دو دیدگاه انجام می شود. بهره بردن از روند قیمت سهم به معنای اینکه سهمی را با قیمتی بخریم و با قیمت بالاتری به فروش برسانیم و یا سرمایه گذاری برای بهره بردن از سود سالیانه سهم که البته مورد دوم رشد قیمت را در زمان فروش نیز شامل می شود. بر این اساس سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار را به سه دیدگاه تقسیم بندی می کنند: کوتاه مدت- میان مدت- بلند مدت. معمولاً به سرمایه گذاری هایی با دید ۳ الی ۴ ماهه کوتاه مدت گفته می شود و به سرمایه گذاری هایی با دیدگاه سه ماهه الی یکساله میان مدت گفته می شود و به سرمایه گذاری هایی با دیدگاههای بیشتر از یکسال بلند

مدت می گویند. در حالت کلی کارشناسان مالی مدعی می باشند که اگر سهامدار سهم خود را به درستی انتخاب کند سرمایه گذاری یلند مدت سوددهی مناسب تری نسبت به دو روش دیگر دارد ولی در حالت کلی هیچ کدام را نمی توان بهتر از دیگری بحساب آورد و سددهی سرمایه کاملاً بستگی به رفتار خود سهامدار و شناختن از بازار دارد ولی در هر سه مورد کارشناسان استفاده از سبد سهام را توصیه نمودند.

پرتفوی یا بدره

عبارتست از یک سبد سهامی که برای کاهش ریسک سرمایه گذاری تهیه می شود.

تکمیلی: کارشناسان اقتصادی حتی در بهترین حالت های تحلیلی خرید تنها یک سهم را توصیه نمی کنند و پیشنهاد خرید چند سهم متنوع را می دهند این کار برای آنست که ریسک سبد را کاهش دهند. در این خصوص نظریه های مختلفی وجود دارد که شاید ام پی تی معروفترین آنها باشد. البته مفاهیمی مانند بتا و رگولاسین برای این

دیدگاهی دیگر: فرض کنید صنعتی با رشد قیمت ارز شکوفا می شود (این صنعت احتمالاً در کار صادرات است) و صنعتی دیگر با رشد قیمت ارز متضرر می شود (مواد اولیه این صنعت وارد می شوند) حال اگر در سبد ما از هر دوی این صنایع به نسبت مساوی سهام خریداری شود در حقیقت خود را نسبت به تغییرات قیمت ارز مصون کردیم و تغییرات ناشی از قیمت ارز باعث رشد یکی و کاهش دیگری می شود که در هر دو حال این دو سهم اثر دیگری را خنثی می کنند و شما از رشد کارخانه سود خواهید برد. نحوه تشکیل سبد شاید از مهمترین و طولانی ترین مباحث سرمایه گذاری در بورس باشد.

کد عملیاتی

عبارتست از کدی ثابت که به سهامداران داده می شود تا در هنگام خرید و فروش از آن استفاده شود این کد متشکل از سه حرف اول فامیلی افراد به همراه یک عدد ثابت که بمانند شماره حساب بانکی

افراد از آن استفاده می شود.

تکمیلی: اولین قدم برای سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار گرفتن کد می باشد بورس این کار را برای سهولت امور می کند و در حقیقت مدارک شناسایی شما را یکبار می گیرد و به جای آن به شما کدی می دهد که در معاملات با آن کد شناسایی می شوید. برای دریافت این کد باید به یکی از کارگزاری های بورس مراجعه کرد.

کارگزار

کارگزاری ها بنگاه های معاملاتی هستند که خرید و فروش سهام توسط آنان صورت می گیرد در این خرید و فروش آنها وکیل تام الاختیار فروشنده و خریدار هستند کارگزاری ها طبق ضوابط بورس عمل کرده و توسط آزمون با شرایط خاص انتخاب می شوند.

حق العمل خرید و فروش

کارگزاری ها برای خرید ۴۸۶/۱ درصد و فروش ۵۲۹/۰ درصد از اصل مبلغ خرید کسر می نمایند که در هر دو مورد ۵/۰ درصد عنوان مالیات را دارد.

نماد

عبارتست از کد شرکت ها که برای سهولت شناسایی آنها و دسته بندی آنها در بورس تهران مورد استفاده قرار می گیرد.

 تکمیلی: نماد یک شرکت عبارتست از حرف اول که نشان دهنده صنعتی می باشد که آن شرکت در آن قرار دارد و خلاصه ای از نام شرکت در ادامه، به عنوان مثال شرکتهای سیمانی نمادشان با “س” شروع می شود. در ذیل شاهد این طبقه بندی و حروف اختصاری می باشید:

گروه واسطه گری های مالی( شرکت های سرمایه گذاری در این گروه قرار دارند): حرف اختصاری این گروه” و” می باشد مانند: و غدیر(شرکت سرمایه گذاری غدیر)- و بانک (شرکت سرمایه گذاری بانک ملی) – و نوین ( بانک )

(اقتصاد نوین) و کار (بانک کارآفرین) و …

گروه شرکتهای سیمانی: حرف اختصاری این گروه “س” می باشد مانند: سفارش (سیمان فارس و خوزستان) سشرق (سیمان شرق) ستران (سیمان تهران) سخاش (سیمان خاش) و …

گروه فلزات: حرف اختصاری این گروه “ف” می باشد مانند: فاراک (ماشین سازی اراک) فوکا (فولاد کاویان) فسرب (ملی سرب و روی)

گروه شرکت قندی: حرف اختصاری این گروه “ق” می باشد مانند: قپارس (قند پارس) – قزوین (کارخانجات قند قزوین)

گروه صنایع شیمیایی و نفت: حرف اختصاری این گروه “ش” می باشد مانند: شاراک (پتروشیمی اراک) – شخارک پتروشیمی خارک شسپهر (رنگ سپهر)

گروه نساجی: حرف اختصاری این گروه “ن” می باشد مانند: نبابک (نساجی بابکان) نبروج (نساجی بروجرد)

گروه معدن و محصولات کانی غیر فلزی: حرف اختصاری این گروه “ک” می باشد مانند: کچاد (معدنی چادر ملو) کروی (توسعه معادن روی)

گروه لوازم خانگی: حرف اختصاری این گروه “ل” می باشد مانند: لیپام (کارخانجات صنعتی پیام) لارج (ارج)

گروه تجهیزات برقی: حرف اختصاری این گروه “ب” می باشد مانند: بسویچ (پارس سویچ) باختر (کابل باختر) (تذکر در این گروه استثنا نماد آکنتور برای کنتورسازی و آبفر برای آبفر بکار برده می شود).

گروه ماشین آلات و تجهیزات: حرف اختصاری این گروه “ت” می باشد مانند: تایرا (تراکتور یازی ایران) تاتمس (اتمسفر) (تذکر در این گروه استثنا نماد خدمات

انفورماتیک (رانفور) و داده پردازی (مداران می باشد.)

گروه وسایل نقلیه موتوری: حرف اختصاری این گروه “خ” می باشد مانند: خبهمن (گروه بهمن) خودرو (ایران خودرو) خاور(ایران خودرو دیزل) خصدرا (صنعتی دریایی ایران)

گروه چوب و کاغذ: حرف اختصاری این گروه “چ” می باشد مانند: چفرم (ایران فرم) چمارم (کارتن مشهد)

گروه غذایی: حرف اختصاری این گروه “غ” می باشد مانند: غبشهر (صنعتی بهشهر) غمهرا (مهرام)

گروه لاستیک و پلاستیک: حرف اختصاری این گروه “پ” می باشد مانند: پلوله (گاز لوله) پقدس (قدس پلاستیک)

گروه دارویی: حرف اختصاری این گروه “د” می باشد مانند: دابور (دارویی ابوریحان) دجابر(دارو سازی جابرابن

لیست کامل نماد شرکتها را می توانید در پیوست انتهای کتاب مشاهده بفرمایید.

سال مالی

عبارتست از یک سال که ابتدای آن شروع فعالیت مالی و انتهای آن پایان فعالیت مالیست و ممکن است بر سال شمسی منطبق باشد.

تکمیلی: سهامداران برای محاسبه سود و زیان یک شرکت یک دوره خاص را انتخاب می کنند که در پایان آن دوره هیئت مدیره موظف به گزارش دادن عملکرد خود در آن دوره و طرح های خود در دوره آتی می باشد این دوره هر زمانی بر اساس موافقت اکثر سهامداران می تواند باشد ولی آنچه در کشور ما و در بورس ما مرسوم است یک سال کامل است که به آن سال مالی گفته می شود. در برخی از شرکت ها در سایر بورس های جهان دیده شده است که از فصل مالی و یا شش ماه مالی نیز استفاده شده است. ایام مالی طولانی تر باعث تعدیلات

بیشتر در سودهای اعلامی در ابتدای دوره توسط شرکت ها می شود. و هیچ تأثیر خاصی (در ابزار کارا) بر روند قیمت شرکت ندارد.

شاخص ها

اعدادی که وضعیت بازار را طی دوره های قبل و جاری نشان می دهند.

تکمیلی: برای سرمایه گذاری در هر بورس باید قبل از ورود وضعیت آن بررسی شاخص های مختلفی وجود دارد که به هر کدام جداگانه می پردازیم.

شاخص کل

عددی است که نشان دهنده بازدهی بازار است و تغییر آن به منفی یا مثبت نشان دهنده تغییر مثبت یا منفی کل بازار است.

تکمیلی: برای محاسبه بازدهی بازار مثلاً طی ماه گذشته می توان درصد رشد شاخص را از ابتدا تا انتهای ماه در نظر گرفت.

شاخص مالی

عبارتست از روند بازدهی شرکتهای سرمایه گذاری

شاخص صنعتی

عبارتست از بازدهی شرکت های غیر سرمایه گذاری یعنی شاخص کل منهای شاخص مالی

 شاخص ۵۰ شرکت فعالتر

بورس هر چند وقت یکبار (معمولاً بصورت فصلی) بر اساس وضعیت معامله شرکت ها و نقد شوندگی آنها ۵۰ شرکت فعالتر یا برنر را اعلام می کند این شاخص روند رشد آنها را بازگو می کند.

شاخص بازده نقدی و قیمت

عبارتست از بازدهی شرکت ها به جهت بازده سود خالص

شاخص بازده نقدی و قیمت

عبارتست از بازدهی شرکت ها به جهت بازده سود خالص و قیمت

سود پیش بینی شده   (EPS)

عبارتست از سود عایدی شرکت به ازای هر سهم که توسط شرکت پیش بینی می گردد.

تکمیلی: Earn per share در ابتدای سال مالی هر شرکت سود تخمینی خود را بر اساس نظرات مدیران شرکت تخمین می زند و به سهامداران اعلام می کند. معمولاً این اعلام سود با محافظه کاری صورت می گیرد. سود پیش بینی شده د رقیمت سهم تأثیر مستقیم دارد.

تعدیل

تغییرات EPS طی دوره را تعدیل می گویند.

تکمیلی: پس از آنکه سال مالی شروع شد بسته به اتفتقات روند عملکرد شرکت مدیران EPS را به رقمی واقعی نزدیک تر می کنند. تعدیل به دو نحو می باشد تعدیل مثبت که به رشد EPS اطلاق

می گردد و تعدیل منفی که به کاهش EPS اطلاق می گردد.

بسته شدن سهام

هرگونه تغییر، اعم از تغییر در اصول اساسی سرکت، بمانند تغییر محل، تعدیل EPS،افزایش سرمایه و تعیین اعضای هیئت مدیره فقط در صورتی امکان پذیر است که نماد معاملاتی شرکت بسته شود یعنی معاملات شرکت برای مدت تصمیم گیری در مورد اصول فوق تعطیل خواهد شد و نماد شرکت در تابلوی بورس متوقف خواهد شد و بعد از انجام امور یاد شده سهام با قیمت جدید وارد تابلو خواهد شد قابل ذکر است که در روز اول باز شدن، سهام از قانون حجم مبنا پیروی نکرده و سقف و کف قیمتی نخواهد داشت.

مجمع سالیانه

گردهمایی سهامداران و مدیران شرکت ها که برای ارائه وضعیت شرکت و تعیین سود، حداکثر چهار ماه بعد از پایان سال مالی شرکت ها تشکیل می گردد.

تکمیلی: معمولاً پس از پایان سال مالی (بین ۳ الی ۴ ماه) مجمع سالیانه که به آن مجمع عادی هم گفته می شود تشکیل می گردد در مجمع معمولاً هیئت مدیره گزارش خود را به سهامداران در مورد نحوه تقسیم سود و میزان آن نظرات خو را ابراز می دارند.

روزنامه رسمی

یکی از مسائلی که در مجمع در مورد آن تصمیم گرفته می شود روزنامه رسمی شرکت می باشد. شرکت موظف می شود کلیه اخباری که سهامداران باید از آن اطلاع یابند را در روزنامه رسمی درج کند از قبیل تاریخ مجامع، افزایش سرمایه، زمان پرداخت سود و …

سود تقسیمی ( DPS )

عبارتست از سود پس از کسر مالیات به ازاء هر سهم که توسط شرکت ها پرداخت می گردد.

تکمیلی: معمولاً به علت آنکه برخی از طلب ها و بدهی ها هنوز بلاتکلیف می باشند و یا در شرکت حساب های مشکوک وجود دارد همه سود حاصله را بینسهامداران تقسیم نمی کنند و مقداری از آن را بصورت اندوخته در شرکت باقی می گذارند که در سال یا سالهای بعد در مورد آن تصمیم گیری بعمل می آید.

همواره DPS  کوچکتر از آخرین EPS شرکت می باشد.

اندوخته

آنچه از سود در شرکت باقی می ماند.

تکمیلی: رقم اختلاف بین DPS و آخرین EPS بصورت اندوخته در شرکت باقی می ماند که می تواند اندوخته قانونی یا اندوخته عادی باشد در صورت اندوخته عادی هیئت مدیره باید علت و طرح توجیهی خود را به سهامداران اعلام کند.

اندوخته قانونی

سهمی از سود که طبق قانون بورس باید در شرکت باقی بماند.

تکمیلی: طبق قانون بورس اوراق بهادار شرکت ها موظفند هر دوره ۵% از سود خود را اندوخته کنند تا زمانی که جمع مبالغ اندوخته به ۱۰% سرمایه شرکت برسد که پس از آن نیازی به انباشت سود نیست چون شرکت های پذیرنده شده در بورس اوراق بهادار تهران غالباً در حال توسعه می باشند برای همین افزایش سرمایه های پی در پی را غالباً در آنها شاهد هستیم که این باعث می شود هیچ وقت اندوخته قانونی به حداکثر خود نرسد. شرکت ها مجازند در افزایش سرمایه های خود از این اندوخته نیز استفاده کنند.

مجمع فوق العاده

گردهمایی سهامداران و مدیران شرکت ها که برای تغییرات اساسی در اساسنامه شرکت ها بمانند تغییر سال مالی یا تغییر محل شرکت و یا تصویب طرح توجیهی افزایش سرمایه تشکیل می شود.

تکمیلی: هر جمعی به غیر از مجمع عادی، فوق العاده نام دارد که شرکت در نکاتی ملزم به تشکیل مجمع فوق العاده می باشد یکی از آنها تغییرات در هیئت مدیره می باشد که هر زمان لازم شد باید سهامداران شرکت در محلی حاضر شوند و به هیئت مدیره جدید رأی بدهند. یکی دیگر از فعالیت های مجمع فوق العاده، افزایش سرمایه می باشد. در مجمع افزایش سرمایه، سهامداران جمع می شوند و هیئت مدیره طرح توجیهی افزایش سرمایه (علت افزایش سرمایه) را قرائت می کند و در صورت تصویب سهامداران سهامداران افزایش سرمایه اجرا می شود.

افزایش سرمایه

عبارتست از تجزیه سهام شرکت ها بطوری که نفع سهامداران قبلی تأمین گردد.

افزایش سرمایه به روش جایزه

افزایش سرمایه و سهام از محل اندوخته های شرکت است که بدون پرداخت پول توسط شرکت ها صورت می گیرد.

تکمیلی: همانگونه که در قبل اشاره شد هیئت مدیره می تواند به علتی قسمتی از سود را اندوخته کند و هر زمانی که این اندوخته به جایی رسید که احتمال برگشتش به سهامداران کم بود غالباً افزایش سرمایه از محل اندوخته انجام می شود که چون سهامداران در آن پولی پرداخت نمی کند و به آن افزایش سرمایه بصورت جایزه ای می گویند. در پایان قسمت افزایش سرمایه مثالی از تغییرات قیمت پس از افزایش سرمایه می آوریم.

افزایش سرمایه از محل آورده

افزایش سرمایه ایست که از محل دریافت قیمت اسمی سهام به ازای هر سهم از سهامداران صورت می گیرد.

تکمیلی: چنانچه شرکت طرح گسترش داشته باشد مثلاً کارخانه بخواهد خط تولید جدید احداث کند و یا روند شرکت به نحوی باشد که نیاز به منابع مالی جدید باشد و شرکت اندوخته نداشته باشد سهامداران شرکت مبلغ افزایش سرمایه را نسبت به تعداد سهام خود پرداخت می کنند در این حالت که سهامداران برای افزایش سرمایه پولی پرداخت می کنند افزایش سرمایه از طریق آورده گفته می شود.

حق تقدم

فرمی است که بعد از اعمال افزایش سرمایه برای سهامداران قبلی ارسال می گردد تا در خصوص حق تقدم سهام خود تصمیم گیری نمایند در این گواهینامه سهامدار مختار است که وجه حاصل از اضافه سهام را پرداخت نماید تا صاحب سهام مورد نظر گردد یا آنرا واگذار نماید بعد از اخذ تصمیم این گواهینامه به مبدأ بازگشت داده خواهد شد تا مراحل اجرای آن صورت گیرد. تکمیلی : فرض کنید ارزش سهام شرکت قبل از افزایش سرمایه بطریق آورده ۱۰۰۰ تومان می باشد و شرکت مثلاً ۱۰۰% افزایش سرمایه از طریق آورده می دهد. پس از افزایش سرمایه قیمت سهام شرکت چیزی در حدود ۵۵۰ تومان می شود. (البته در قیمت گذاری شرکت پس از افزایش سرمایه نکات بسیاری وجود دارد در اینجا هدف فقط ذکر مثال می باشد) حال شما فرض کنید که سهامداران قبلی شرکت می باشید. شرکت موظف است از طریق نامه و یا روزنامه رسمی این افزایش سرمایه را به اطلاع شما برساند ولی شما به علت مسافرت و … از آن بی اطلاع می باشید و یا نقدینگی لازم را برای پرداخت این افزایش سرمایه ندارید. در این حالت شرکت برای اینکه حقی از شما ضایع نشود آن قسمت از سهام جدید شما را که از طریق آورده به سهام قبلی شما می بایست اضافه می شد را به صورت حق تقدم واگذار می کند و مبلغ آن را به حساب شما منتقل می کند. قیمت حق تقدم را عرضه و تقاضا مشخص می کند ولی معمولاً بیش از ۱۰۰ تومان با قیمت سهم فاصله دارد چون سهامدار جدید پس از خرید حق

تقدم باید ۱۰۰ تومان به حساب شرکت منتقل کند. (این ۱۰۰ تومان همان ۱۰۰ تومانی می باشد که سهامدار قبلی می بایست پرداخت می کرد) چون سهامدار جدید باید مدتی در حدود ۱ الی ۵ ماه برای آنکه برگه سهام جدید برای او صادر شود صبر کند و توانایی فروش حق تقدم خود قبل از تبدیل به برگ سهم را ندارد قیمت کمی بیشتر از ۱۰۰ تومان با قیمت تابلوی سهم فاصله می گیرد.

ذکر این نکته ضروری است که توضیحات بالا برای سهام در حالت عادی می باشد و گرنه حالت هایی هم دیده شده است که قیمت حق تقدم حتی بالاتر از قیمت سهم هم بوده است علت آن می تواند این باشد که سهم شرکت فروشنده ندارد و برای همین قیمت جدید نمی خورد. (با توجه به قانون سقف ۴%)

در حال حاظر حداکثر نوسان قیمت سهم در بورس طی روز ۴% می باشد که برای حق تقدم رقمی در حدود ۸% مورد محاسبه

قرار می گیرد.

حالت ترکیبی:

فرض کنید شرکت کی خواهد ۱۰۰% افزایش سرمایه دهد یعنی سرمایه خود را دو برابر کند اولاً تئجه کنیم که افزایش سرمایه نسبت به سرمایه اولیه شرکت انجام می شود یعنی اگر مثلاً سرمایه اولیه شرکت ۲ میلیارد ریال می باشد بعد از افزاایش سرمایه مثلاً ۱۰۰% به ۴ میلیارد ریال افزایش می یابد. ثانیاً شرکت مثلاً ۲۰ تومان به ازای هر سهم از قبل اندوخته دارد و اکنون می خواهد ۱۰۰% افزایش سرمایه بدهد در این حالت دیگر نیازی نیست سهامداران ۱۰۰ تومان  برای هر سهم پرداخت کنند در این حالت شرکت می تواند ۲۰ تومان اندوخته را در افزایش سرمایه حساب کند و از سهامداران بجای ۱۰۰ تومان ۸۰ تومان اخذ کند، در این حالت گفته می شود شرکت ۱۰۰% افزایش سرمایه داده که ۲۰% آن از محل اندوخته و ۸۰% آن از محل آورده بوده است.

افزایش سرمایه از محل صرف سهام

افزایش سرمایه این است که از محل دریافت قیمت بازار به طریق پذیره نویسی از سهامدار جدید صورت می گیرد لازم به ذکر است که منافع سهامدار قدیمی از مایه التفات قیمت اسمی و قیمت بازار تأمین می گردد.

تکمیلی: این طریق افزایش سرمایه که به نظر می آید طرفداران خاصی را هم برای خود فراهم کرده است چند سالی است که در بورس اوراق رواج پیدا کرده که تا این لحظه شاید تنها دو یا سه شرکت به علت تازه بودن آن موفق به انجام آن شده اند، به حالت های مختلف امکان پذیر است اما در تمام حالات سهامدار جدید وارد شرکت می شود. ماهیت این عمل بدین نحو است که سهامدار جدید آورده را به شرکت می دهد و این آورده در شرکت اندوخته می شود و سهامدار قبلی از این اندوخته افزایش سرمایه می دهد. درک این روش به علت اینکه هنوز در فرهنگ بورس جا نیافتاده است کمی مشکل است برای همین توضیحات بیشتری می دهیم. فرض کنید شرکت ۵ سهم دارد که ارزش هر کدام ۳۰۰ تومان می باشد (همان گونه که پیداست سرمایه ۵۰۰ تومان منقسم به ۵ سهم ۱۰۰ تومانی می باشد) شرکت ۵ سهم خود را به قیمت ۲۰۰ تومان به سهامدارغیراز سهامدار قبلی می فروشد از این محل برای ۵ سهم قبلی خود هر کدام ۱۰۰ تومان اندوخته کسب می کند حال ۵ سهم قبلی که ارزش هر کدام ۱۰۰ تومان افزایش یافته (به ۴۰۰ تومان رسیده) ۱۰۰% افزایش سرمایه می دهند. در این حالت سهامدار شرکت به ۱۵ سهم می رسد که ارزش هر کدام ۲۰۰ تومان می باشد. ۵ سهم که خریداران جدید خریداری کرده اند ۵ سهم سهامداران قبلی و ۵ سهم به صورت جایزه به سهامداران قبلی داده می شود.

البته حالت های دیگری هم هست مثلاً شرکت سهم را به قیمتی بالاتر از عادی بفروش برساند و سهامداران جدید و قدیم به صورت مساوی از شرکت بهره مند شوند و از این سرمایه و پول جدید به صورت اندوخته در شرکت بماند که بعدها می تواند مایه افزایش سرمایه از محل اندوخته شود در روش کار فرقی وجود ندارد حال سهامداران قبلی به جای اینکه ۱۰ سهم ۲۰۰ تومانی داشته باشند مثلاً ۵ سهم ۴۰۰ تومانی دارند.

قیمت گذاری پس از افزایش سرمایه آورده و اندوخته

قیمت گذاری سهام شاید مهمترین مطلب در خرید و فروش باشد. که فاکتورهای زیادی در آن دخیل می باشند (مانند ای پی اس، پی به ای و …) ولی یکی از آن حقوق صاحبان سهم می باشد اگر افزایش سرمایه از طریق اندوخته باشد معمولاً به نسبت تعداد برگ سهام جدید قیمت افت می کند چون این ادوخته قبلاً توسط فعالان بازار در قیمت لحاظ شده است البته همان طور که ذکر شد ای پی اس و پی به ای جدید شرکت نکات مهمی می باشند ولی این مطلب برای درک بیشتر خواننده از روند قیمت گذاری گفته می شود.

مثال: فرض کنید شما ۲۰۰۰ سهم از سهام شرکت الف را دارا می باشید که آخرین قیمت ۱۸۰۰ تومان بوده و این شرکت حال می خواهد ۴۰% افزایش سرمایه از محل اندوخته بدهد قیمت سهام جدید چقدر باید باشد؟

حل : برای بدست آوردن حدود قیمت سهام جدید می توان از تناسب ساده  زیر استفاده نمود. توجه کنید که پس از افزایش سرمایه ۴۰% تعداد برگه سهام شما ۴۰% بیشتر می شود و مثلاً ۲۰۰۰ برگه سهم به ۲۸۰۰ برگه سهم تبدیل می شود. تناسب زیر می گویند تعداد برگه سهم ۴۰% رشد می کند و جای آن قیمت سهم ۴۰% افت می کند:

 (تعداد سهام جدید) 2800xX(قیمت سهام جدید)

 (تعداد سهام قبلی) 2000x=(قیمت قبلی) ۱۸۰۰

که از این رابطه مجهول ما یعنی قیمت جدید سهم رقمی در حدود ۱۲۸۵.۷ ریال بدست می آید همانطور که مشاهده می کنید در هر دو حال دارایی شما از سهم مزبور رقم ۳۶ میلیون تومان می باشد. حال این سؤال ممکن است پیش آید که پس افزایش سرمایه چه فایده ای دارد؟ در پاسخ باید گفت افزایش سرمایه برای حفظ روند سوددهی شرکت و رشد آن انجام می شود و افزایشسرمایه تأثیر خود را در مورد سالهای آتی نشان خواهد داد و شاید در کوتاه مدت تأثیر آن بر قیمت سهام ناچیز باشد. البته بازهم تأکید این نکته ضروری به نظر می رسد که مثال بالا تشریح حالت ایده آل می باشد و شرکت اگر افزایش سرمایه را با تعدیل خود همراه سازد یعنی پس از افزایش سرمایه  ای پی اس اعلام کند روش محاسبات اندکی فرق می کند که از حوصله این بحث خارج می باشد.

اکنون به ذکر مثالی برای تعیین قیمت بعد از افزایش سرمایه از طریق آورده می پردازیم :

مثال: شما ۱۲۰۰ برگه سهم از سهام شرکت “ب” را دارا می باشید این شرکت ۸۰% افزایش سرمایه از محل آورده می دهد قیمت قبلی

سهام شرکت ۲۳۰۰ تومان بوده قیمت جدید بعد افزایش چقدر می باشد؟

جواب: تناسب جدید مانند تناسب قبل می باشد فقط با این تفاوت که در این حالت شما چون ۱۰۰ تومان پرداخت می کنید آن را نیز باید در محاسبات دخیل کرد. تعداد برگه سهم شما از ۱۲۰۰ به ۲۲۸۰ سهم افزایش یافته یعنی شما صاحب ۱۰۸۰ سهم جدید می شوید که برای هر کدام باید مبلغ ۱۰۰ تومان بپردازید. محاسبه به طریق زیر می باشد:

=(۱۰۰*۱۰۸۰)+{قیمت قبلی ۲۳۰۰*(تعداد سهام قبلی)۱۲۰۰}*(تعداد سهام جدید)2280X (قیمت سهام جدید)

از محاسبه رابطه بالا قیمت سهام جدید رقمی در حدود ۱۲۱۱ تومان به دست می آید همان طور که مشاهده می فرمایید در این حالت نیز تغییری در دارایی هایی شما دیده نمی شود.

Closed قیمت نهایی قیمت نهایی سهم که در پایان روز محاسبه می شود. این قیمت

میانگینی ازقیمت های موردمعامله شده ان روزبراساس حجم مبنامی باشدکه درمثال حجم مبناروش محاسبه ان رابیان نمودیم. نوسان قیمت سهم وحق تقدم برطبق قوانین بورس اوراق بهادارتهران حداکثرنوسان قیمت یک سهم ازمثبت ۴% تامنفی ۴% طی روز می تواند باشدو برهمین اساس حداکثرنوسان قیمت حق تقدم یک سهم ازمثبت ۸%تامنفی ۸% می تواندباشد. همچنین درفرابورس حداکثرنوسان قیمت یک سهم ازمثبت ۵%تا منفی ۵% طی یک روزوحداکثرنوسان قیمت حق تقدم یک سهم ازمثبت ۱۰%تا منفی ۱۰% می تواند باشد.

حجم مبنا

حداقل تعدادبرگه سهامی که بایدموردمعامله قرارگیردتا سهم درپایان روز به قیمتی به ثبت برسد.

تکمیلی: حجم مبنابرای کنترل رشدبی رویه قیمت سهام درسال ۸۲ تصویب شد.براین اساس درابتدای این قانون ودرسال  ۸۲اساس براین بودکه ۱۵%از سهام کل یک شرکت طی یک سال موردمعامل قرارگیردوروزهای کاری سال ۲۵۰روزفرض شده بودکه بران اساس حجم مبنای وزانه یک سهم۶۰۰۰۰ تعدادکل سهام شرکت می شد.اما ازابتدای سال ۸۳این قانون تغییرکردواز۱۵%به ۲۰%افزایش یافت وحجم معاملات روزانه به ۸۰۰۰۰ کل سهام شرکت افزایش یافت.ازاوایل سال ۸۶ هیئت مدیره بورس تصمیم گرفت ضریب محاسبه ی حجم مبنای شرکت های که سرمایه انها بین ۱۰۰۰تا۳۰۰۰ میلیاردریال می باشدرا از۸۰۰۰۰ به ۵۰۰۰۰وشرکت هایی که سرمایه انها بیشتراز۳۰۰۰میلیارد ریال می باشدرااز ۸۰۰۰۰ به ۴۰۰۰۰ کاهش دهد. دراین بین شرکت مخابرات ایران بانماد اخابر به عنوان بزرگترین شرکت بورسی ، حجم مبنای ان براساس ۳۰۰۰۰محاسبه می شود.

برای درک بهتر مثالی ازحجم مبنامی زنیم.

فرض کنید سرمایه شرکتی ۲ میلیارد تومان می باشد.

سوال ۱: حجم مبنای این سهم چه میزان است؟

پاسخ:

۲۰میلیون برگه سهم= 100تومان /۲میلیارد تومان

(تعدادکل سهام شرکت )(ارزش اسمی هرسهم)(سرمایه شرکت)

پس تعدادکل سهام شرکت ۲۰میلیون برگه سهم می باشد. حال می دانیم حجم مبنا۸۰۰۰۰ این تعداددر روز می باشد پس:

۱۶۰۰۰=۸۰۰۰۰*۲۰۰۰۰۰۰۰(تعدادسهام شرکت)

پس حجم مبنای روزانه این سهم ۱۶هزاربرگ می باشد.

سوال ۲: قیمت روزقبل این سهم ۲۰۰۰تومان بوده وامروزمعاملات زیربرای این سهم اتفاق افتاده است قیمت نهایی ان چقدرخواهدشد؟

ساعت ۹: ۴۰۰۰برگه به قیمت ۱۹۸۰

ساعت ۱۰: ۱۰۰۰ برگه به قیمت ۲۰۲۰

ساعت ۱۱: ۲۰۰۰برگه به قیمت ۲۰۴۰

ساعت ۱۲: ۳۰۰۰برکه به قیمت ۲۱۰۰

—– پایان معاملات.

حل: برای محاسبه قیمت نهایی ابتدامیانگین وزنی میگیریم یعنی می گوییم :

۷۹۲۰۰۰۰=۱۹۸۰*۴۰۰۰

۲۰۲۰۰۰۰=۲۰۲۰*۱۰۰۰

۴۰۸۰۰۰۰=۲۰۴۰*۲۰۰۰

۶۳۰۰۰۰۰=۲۱۰۰*۳۰۰۰

وبعد:

۲۰۳۲۰۰۰۰=۶۳۰۰۰۰۰+۴۰۸۸۰۰۰۰+۲۰۲۰۰۰۰+۷۹۲۰۰۰۰

کل ارزش معاملات راداریم که برای گرفتن میانگین ان راتقسیم برکل تعدادبرگه سهام موردمعامله قرارگرفته می کنیم :

۲۰۳۲=۱۰۰۰۰/۲۰۳۲۰۰۰۰

پس میانگین قیمت موردمعامله امروز۲۰۳۲ تومان بوده اگرتعدادبرگه مورد معامله به حدنصاب می رسید(ازحجم مبنابیشترمی شد)این قیمت پایانی موردقبول بوداماچون تعدادبرگه سهام موردمعامله قرارگرفته دهد هزارتا وحجم مبنای سهم شانزده هزاربرگه می باشدپس ازتناسب استفاده می کنیم:

اگر ۱۶۰۰۰برگه موردمعامله قرارمی گرفت قیمت سهام ۳۲ تومان رشد می کرد درحالی که ۱۰۰۰۰ برگه موردمعامله قرارگرفته قیمت چقدر رشد می کند؟

ازتناسب بالا xبالا می اید ۲۰ تومان قیمت سهم ۲۰ تومان رشدمی کندپس قیمت نهایی ان می شود۲۰۰۰تومان قیمت دیروزبه علاوه ۲۰ تومان رشدامروزکه عدد۲۰۲۰ قیمت نهایی امروز می شود.

عرضه و تقاضا

به درخواست هایی که برای خرید وارد سامانه بورس می شوند به انهایی که برای فروش وارد می شوندعرضه گفته می شود.دربورس عرضه وتقاضا می باشد که قیمت یک سهم رامشخص می کند.

صف خرید و صف فروش

چنانچه خریداران زیادی درطی روزیک سهم درقیمت +۵%باشند می گویندصف خرید ایجادشده است وچنانچه تعدادزیادی فروشنده درقیمت -۵%باشند می گویندصف فروش ایجادشده است .

(P/E) نسبت قیمت بر درآمد

ضریب تبدیل عایدات اتی است که نمایان گر اقبال بازار نسبت به سهم مورد نظرشان می باشد همچنین نشان دهنده سالهای باقی مانده تابازگشت اصل سرمایه نیز می باشد . تکمیلی: شاید یکی از مهمترین فاکتورها برای تعیین قیمت یک سهم پی به ای می باشد و شاید برای آن بتوان دهها کتاب نوشت. به علت اهمیتی که این فاکتور در قیمت سهام دارد توضیحاتی آورده می شود ولی بطور حتم این توضیحات کفایت نمی کند و برای آشنایی خوانندگان آورده می شود.

پی به ای حاصل قیمت سهم به سود آتی آن می باشد ولی همین نسبت ساده شاید همه نکات در مورد یک سهم را بازگو کند. خیلی وقتها این سؤال شنیده می شود که سهام با پی به ای پایین مناسب خریدند و یا پی به ای بالا؟ در جواب باید گفت این سؤال اساساً سؤال غلطی می باشد و نسبت به بالا یا پایین بودن پی به ای نمی توان خرید کرد. برای ادامه بحث باید نخست پی به ای سرمایه گذاری های ثابت را به دست بیاوریم. فرض کنید بانک به هر ۱۰۰ تومانی که پرداخت می کنید ۲۰ تومان سود دهد در این حالت پی به ای رقمی در حدود ۵ می باشد. این بدان معناست که در بازار هر سهمی با پی به ای غیر از ۵ نکته ای دارد که باید بررسی شود اگر پی به ای بالاتر از ۵ بود نشان دهنده این است که سهامداران به روند سود دهی آن اعتماد بیشتری دارند و بر این باورند که سود شرکت در سال جاری و یا سالهای آتی رشد خوبی خواهد داشت و یا گاهی نشان می دهد سهامداران بر این باورند که سود شرکت خیلی بالاتر از مبلغ اعلامی می باشد و شرکت در اعلام سود محافظه کاری بخرج داده است. پی به ای های پایین نشان می دهد سهامداران به آینده شرکت مشکوک می باشند و معتقدند شرکت روند سود دهی خود را سالهای آتی به حد لازم رشد نخواهد داد و یا حتی کمتر هم خواهد کرد هم پی به ای پایین می تواند این نکته را به خاطر نشان کند که بازار معتقد است شرکت سود اعلامی خود را خیلی رویایی ارائه داده است و نمی تواند این رقم را پوشش دهد خریداران باید توجه کنند که در هر دو حالت فوق این تفکر بازار می باشد که نسبت به گذشته شرکت و سخنان مسئولان آن و یا تحلیل چشم انداز های صنعت مزبور می باشد و سودگیری از سهم شاید از همین نقطه شروع می شود که اشتباهات بازار را با تحقیقات بیشتر در مورد شرکت ها دریابیم و سود خوبی را از این طریق کسب کنیم.

البته یکی از طرق دیگر سودگیری این می باشد که پس از مشخص شدن سهم دلخواه در مورد پی به ای آن تحقیقات کنیم و چنانچه نظر بازار در مورد آن درست بود اقدام به خرید نماییم. نگاهی دیگر به پی به ای: فرض کنید شما برای افتتحاح حساب پس انداز به بانک می روید و مدیر بانک به شما می گوید ما دو نوع حساب در بانک داریم یکی سالیانه مبلغ ۲۰ تومان به هر ۱۰۰ تومان شما پرداخت می شود و نوع دیگر اینکه سال اول ۱۰ تومان به ازای هر ۱۰۰ تومان و سال دوم ۲۵ تومان و سال سوم ۵۰ تومان پرداخت می شود شما کدامیک را انتخاب می کنید؟در مورد اول پی به ای ۵ می باشد و شما بعد از ۳ سال مبلغ ۶۰ تومان به ازای ۱۰۰ تومان سود گرفتید در مورد دوم شما مبلغ ۹۵ تومان سود گرفتید پس در اینجا بهتر می باشد مورد دوم را انتخاب کنیم هر چند پی به ای آن ۱۰ می باشد! در بورس هم اتفاقی به همین نحو می افتد یعنی آنکه شما می بایست در زمان بررسی پی به ای شرکت رشد سود آن در سالهای بعد را در نظر بگیرید ضمن آنکه باید توجه کنید که این روند سود دهی ادامه خواهد داشت و یا مثلاً بعد از ۳ سال به عدد ثابتی می رسیم چون در بورس وقتی شما سهمی را می خرید به قیمت ۱۰۰ تومان و سود آن ۳ سال متمادی رشد می کند باید به این نکته توجه کنید که بعد از ۳ سال قیمت سهم با پی به ای آن موقع مشخص می شود و شما علاوه بر سودی که می کنید در طول ۳ سال از روند رشد قیمت سهم نیز بهره مند می شوید. محاسبات مربوط به پی به ای همان طور که اشاره شد می تواند در حد یک کتاب باشد (و شاید بیشتر) و چون هدف ما اکنون از آن آشنایی مقدماتی می باشد ادامه دادن این بحث خارج از حوصله می باشد.

شرکت های سرمایه گذاری

شرکت هایی هستند که در شرکت های دیگر بورس یا خارج بورس سرمایه گذاری نموده و ازمحل درآمد به سهام دارانشان سود می پردازند.

تکمیلی: فرض کنید شما قصد ندارید به صورت حرفه ای در بورس فعال باشید و هدف شما فقط پس انداز در بورس می باشد. در این حالت شاید مقرون به صرفه نباشد که شما تمام شرکت های موجود در بورس را ارزیابی کنید و یا برای سرمایه گذاری در چند صنعت مختل پول کافی ندارید در این حالت شما می توانید سهام شرکت هایی را خریداری کنید که با این هدف تأسیس شده اند و به شرکت های سرمایه گذاری و سودمند این شرکت ها سهام های واحد های مختلفی از یک یا چند صنعت را خریداری می کنند و شما می توانید با بررسی آنها سهام شرکت سرمایه گذاری را خریداری کنید یعنی با پرداخت پول کم (پولی که برای سرمایه گذاری در چند صنعت کافی نیست) تنوع را در شرکت های خریداری شده رعایت کنید. البته پرواضح است ویژگی

این شرکت ها برخورداری از ریسک کمتر در مقابل سوددهی کمتر می باشد. یک شرکت سرمایه گذاری بر اساس پر تفوی خود ارزیابی می شود معمولاً در محاسبات پر تفوی شرکت های سرمایه گذاری به دو نوع پر تفوی بر می خوریم. پرتفوی بورس و پر تفوی غیر بورسی

ارزش پرتفوی بورسی یک شرکت سرمایه گذاری

عبارتست از ارزش روز سهام تحت تملک یک شرکت که با عنوان ارزش پرتفوی بورس مورد بررسی واقع می شود. این پدیده یکی از روش هایی است که بر اساس محاسبه آن می توان به ارزش فعلی شرکت پی برد به عنوان مثال در صورتی ارزش پرتفوی بورسی بیشتر از ارزش روز بازار سهام مورد نظر باشد بدیهی است که سهام مورد نظر قابلیت رشد در روزهای آتی را خواهد داشت مجموع ارزش های بورسی و خارج از بورس شرکت ها ارزش واقعی شرکت را نمایان می سازد.

ارزش پرتفوی غیر بورسی یک شرکت سرمایه گذاری

شرکت ممکن است درزمینه ای غیرازبورس یابازارهای اولیه فعالیت کنددراین حالت ارزش ان فعالیت هاویا سهام ان شرکت هایی که خارج ازبورس می باشندراپرتفوی غیربورسی شرکت می گویند.ارزش گذاری سرمایه گذار ی های خارج ازبورس یک شرکت معمولا به علت دشواری ارزش گذاری کارسختی می باشد.شرکت هایی سرمایه گذاری معمولا پرتفوی بورسی ویاغیربورسی خودراهرچندوقت یکبار ازطریق اعلامیه دربورس اوراق اعلام می کنند.

شرکت های سرمایه پذیر شرکت هایی که بتوان سرمایه انهاراخرید شرکت های سرمایه پذیرمی نامند. برطبق این تعریف کلیه شرکت های که دربورس سهام قابل معامله دارندشرکت های سرمایه پذیرمی باشند.

سهام مدیریتی

سهام مدیریتی دارای تعاریف مختلفی می باشدولی سهام بین ۱۶تا

۵۱%درصد واکثرا بیش از ۳۳.۳% راسهام مدیریت می نامند.

شرکت های هولدینگ

شرکت هایی که درچند شرکت ازیک راستا سرمایه گذاری می کنند.

تکمیلی: دیکشنری هریتیجج می گوید: ” شرکت هلدیگ شرکتی است که یک یاچند شرکت را کنترل می کنند. “

و اینوستوپدیا می گوید : “شرکت هلدینگ به شرکتی می گویند که نسبت به ابتیاع وتهیه درصد ازسهام دیگر شرکت ها (تا ان حدکه بتواند هیئت مدیره ان شرکت هاراکنترل نموده وحق رای اصلی راداشته باشد ) اقدام می نماید. بنابر مطالب فوق می توان گفت هرشرکتی که سهام مدیریتی یک یاچند شرکت دیگرراداشته باشد هلدینگ است.دربورس تهران چند شرکتی به هلدینگ بودن معروفندکه ازان دست می توان به سیمان فارس وخوزستان و سیمان تهران ویا سایپا اشاره کرد.

معاملات چرخشی

عبارتست ازمعاملاتی که خریداروفروشنده دارای یک هویت حقوقی هستنداین گونه معاملات به جهت بازارسازی اتفاق می افتداین گونه معاملات درگزارش شفافیت توسط بورس تهران اعلام خواهدشد. شفافیت معاملات چرخشی ونکات موردتذکردرخصوص معاملات شرکت هاووضعیت انها درگزارش هایی که بورس باعنوان گزارشات شفاف سازی ارائه می نمایدنقش می بنددکه این گزارشات درخصوص افزایش اطلاعات سهامداران ارائه می شود.

سهامداران عمده

طبق قانون به شخص حقیقی یاحقوقی که بیش از ۵% ازیک واحدتجاری (شرکت) را دارا باشد سهامدارعمده می گویند.

تکمیلی : درادبیات بورس هنگامی که می گویند سهامدارعمده منظورشخص حقیقی یاحقوقی می باشد که مالک بیشترین درصد ازسهام یک شرکت می باشد اماهنگامی که می گویند سهامداران عمده منظورکلیه اشخاصی می باشند که مالک بیش از ۵% ازسهام ان واحد می باشند.

سهامدار جزء

طبق قانون به شخص حقیقی یا حقوقی که مالک کمتر از ۵% از سهام یک شرکت میباشند سهامداران جزء گفته میشوند.

هیئت مدیره

مجموعه ای بین ۵ تا ۹ نفری که پیشنهاد سهامداران عمده یک شرکت برای اداره آن معرفی میشوند. همانطور که گفته شد وظیفه ی این هیئت اداره ی امور این شرکت میباشد.

مدیرعامل

شخصی که بالاترین سمت را در یک شرکت دارد و میتواند یکی از اعضای هیئت مدیره مدیره باشد و مدیر عامل مجری تصمیمات هیئت مدیره است. معمولاً مدیر عامل را سهامدار عمده یک شرکت پیشنهاد می دهد. اطلاعات میان دوره ای عبارتست از اطلاعات تولید و فروش و مسائل مالی شرکت که در دوره ها و فصول مختلف توسط شرکت ها ارائه می شود.

اعلامیه

شرکت آخرین تغییرات را در قالبی به سهامداران اعلام می دارد که به آن اعلامیه گفته می شود.

تکمیلی:در طول تغییرات زیادی ممکن است در شرکت رخ دهد که سهامداران باید در جریان آن قرار بگیرند مانند تغییرات سهام تحت تملک شرکت های سرمایه گذاری مانند تغییر محل شرکت و با زمان برگذاری مجمع و … که مهمترین آنها تغییرات در سود پیش بینیشده می باشد. همانطور که گفته شد شرکت در ابتدای دوره سود سال جاری خود را تخمین می زند و آن را قالب ای پی اس به سهامداران اعلام می کند و در طی دوره این رقم را اصلاح می کند. (بالا یا پایین می برد) این کار را در برگه ای با فرم خاص انجام می دهد که به آن اعلامیه گفته می شود. در اعلامیه معمولاً از ۲ فرم مختلف استفاده می شود که یکی از آنها برای شرکت های سرمایه گذاری و دیگری برای شرکت های تولیدی می باشد. برای مطالعه این فرم ها احتیاج به دانستن معنای لغات داریم ولی در صورتی که بخواهیم وضعیت سهام شرکت ها را از روی اعلامیه آنها ارزیابی کنیم آشنایی با اصول اولیه مسایل مالی ضروری به نظر می آید. برای آشنایی بیشتر خوانندگان با اعلامیه ها روش بررسی ساده اعلامیه های شرکت های تولیدی و سرمایه گذاری و معنای واژگان را در این قسمت می آوریم.

برای راحتی کار فرض کنید اعلامیه، اعلامیه یک شرکت خودروساز می باشد. همان گونه که مشاهده می فرمایید اعلامیه از ۲ قسمت تشکیل شده است قسمت سمت چپ که اطلاعات سال جاری در آن آمده است و قسمت سمت راست که اطلاعات سال گذشته در آن ذکر شده است. اطلاعات سال گذشته برای مقایسه سال جاری با سال گذشته می باشد که معمولاً در تحلیل های بنیادی کاربرد دارد و استفاده از این قسمت فعلاً بکار ما نمی آید. اما سمت چپ نیز دو قسمت مجزا شده است که یمی پیش بینی سالیانه می باشد و یکی عملکرد شرکت مثلاً در طول دوره ۳ ماهه که نشان می دهد شرکت تا این لحظه چقدر از ای پی اس اعلامی را پوشش داده است برای سهولت مطلب در هر قسمت درصدها نیز ذکر شده اند. نکته ای در مورد مطالعه اعلامیه ها باید مد نظر قرار دارد این است که هزینه ها یا اعداد منفی در پرانتز قرار می گیرند و از فروش کم می شود. در اعلامیه شرکت های تولیدیمحور درآمد، حاصل از فروش می باشد. در سطر اول از ستون “شرح” درآمد حاصل از فروش را داریم.

اعداد مربوط به این قسمت به ما می گوید کل فروش شرکت ما در سال گذشته چقدر بوده است که برای خودروسازی ها عبارت است از تعداد دستگاه های فروش رفته ضربدر قیمت فروش رفته آنها. که مثلاً در این قسمت شرکت پیش بینی کرده پولی که از فروش خودروهای خود طی سال ۸۲ دریافت خواهد کرد ۳۱،۳۲۸،۱۸۵ میلیون ریال می باشد و در قسمت روبرو گفته است تاکنون ۵۲۴،۰۲۲ میلیون ریال از آن را دریافت کرده است. که معادل ۱۷% از پیش بینی اولیه می باشد. در سطر دوم بهای تمام شده کالای فروش رفته را مشاهده کی کنیم. خوب برای تولید یک دستگاه خودرو ما باید مواد اولیه ای را تهیه کنیم مانند فلز شیشه ای و غیره که هزینه ای که برای تولید این قبیل خودرو ها شده است در سطر بهای تمام شده کالای فروش رفته می آید. که در مثال حاضر شرکت پیش بینی کرده است برای مواد اولیه باید مبلغ ۰۹۰،۲۰۱،۲۷ میلیون ریال پرداخت کند که ۸۷% از فروش می باشد و تا کنون ۲۸۴،۵۷۵،۴ میلیون ریال از پول را پرداخت کرده است که ۸۷% از درآمد حاصل از فروش می باشد. در سطر سوم شاهد سود ناخالص می باشیم عددی که در جدول جای این عدد منظور می شود اختلاف بین درآمد حاصل از فروش و بهای تمام شده کالای فروش رفته می باشد. این به ما نشان می دهد که شرکت به ازای هر ۱۰۰ تومان که فروش می کند ۸۷ تومان بهای کالای تمام شده آن می باشد و ۱۳ تومان  آن سود ناخالص شرکت می باشد.

در سطر چهارم خالص درآمدها (هزینه ها) عملیاتی آمده است که همان هزینه هایی می باشد که برای تولید باید انجام شود مانند: هزینه تعمیرات دستگاها و حقوق کارمندان و کارگران و غیره سطر پنجم: “سود (زیان) عملیاتی” این ستون اختلاف بین سود ناخالص شرکت و خالص هزینه های عملیاتی میباشد یعنی سطر پنجم اختلاف بین سطر سوم و چهارم میباشد. سطر ششم هزینه های مالی میباشد هزینه هایی مانند بازخرید کردن کارکنان و مجهز نمودن دستگاه ها تغییر سیسیتم های حسابداری و غیره جز این مسایل میباشد.آمده است. فرض کنید شرکت مثلا از شرکتی دیگر شیشه مصرفی خود را میخرد بعد از چند سال برای سود آن شیشه سازی است تاسیس میکند تا علاوه بر سود خود هزینه های خود را با دریافت سود از شرکت شیشه ساز تامین کند. همچنین شرکت میتواند در شرکتی که هیچگونه ارتباطی با فعالیت های تولیدی کارخانه نداشته باشد سرمایه گذاری کند که درآمد حاصل از این گونه سرمایه گذاری ها معمولا در این سطر می آید.

شرکت ممکن است درآمد و یا هزینه ای غیرمتعارف در طول دوره داشته باشد مانند : فروش زمین یا دستگاهی همچنین ممکن است هزینه هایی هم همین گونه داشته باشد که این ها در سطر مربوط به ” خالص درآمد ها ( هزینه های ) متفرقه ” می آید. سود قبل از کسر مالیات عبارت است از سود عملیاتی که در سطر چهارم حساب شد به علاوه هزینه های مالی و درآمد حاصل از سرمایه گذاری ها و خالص درآمدها ( هزینه های ) متفرقه. توجه به این نکته ضروری است که ارقامی که دور آن ها پرانتز قرار دارد باید با علامت منفی در محاسبات قرار گیرند. شرکت طبق مقررات شرکت های تولیدی ، باید مالیات خاصی را پرداخت کند که این مطلب در سطر مالیات می آید که چه رقم و درصدی از سود باید بابت مالیات پرداخت شود. سود پس از کسر مالیات همانگونه که پیداست حاصل سود (زیان) قبل از کسر مالیات با جمع مالیات میباشد که مالیات با علامت منفی ظاهرخواهد شد.خوب این رقم سود خالص شرکت میباشد که باید بین سهامداران تقسیم شود. در پایین ترین قسمت اعلامیه سرمایه شرکت آمده است که برای مثال ما، شرکت سرمایه اش ۶۸۷،۲۰۴،۲ میلیون ریال می باشد که اگر این رقم را بر هزار ریال (ارزش نامه هر سهم) تقسیم کنیم متوجه می شویم تعداد سهام این شرکت ۲،۴ میلیارد برگه سهام می باشد.

حاصل تقسیم سود قبل از کسر مالیات بر تعداد سهام به ما سود هر سهم قبل از کسر مالیات را می دهد و حاصل تقسیم سود پس از کسر مالیات بر تعداد برگه سهم به ما سود هر سهم پس از کسر مالیات را می دهد که همان “ای پی اس” شرکت می باشد. اعلامیه شرکت های سرمایه گذاری نیز شباهت های بسیار با اعلامیه های تولیدی دارد و البته فرق هایی. در تصویر شماره ۲ نمونه ای از آنها را مشاهده می کنیم. در مطالعه این دست اعلامیه ها ضروری است که بدانیم یک شرکت سرمایه گذاری از چند طریق کسب سود می کند که یکی از آنها سود دریافتی از شرکت های سرمایه پذیر می باشد (دی پی اس آن شرکت ها یکی دیگر از درآمد های این شرکت ها خرید و فروش سهام شرکت های سرمایه پذیر می باشد مثلاً اگر یک شرکت سرمایه گذاری سهام شرکتی را به قیمت ۱۰۰ تومان خریداری کند و بعد از ۳ سال آن را به قیمت ۳۰۰ تومان به فروش برساند اول از دی پی اس شرکت مزبور سود برده و دوم از مابه التفاوت قیمت امروز سهم با ۳ سال پیش سود برده که این ها در اعلامیه در دو قسمت مجزا با نامهای “سود حاصل از سرمایه گذاری ها” که منظور همان دی پی اس های ذکر شده می باشد و “سود حاصل از فروش سرمایه گذاری ها” ثبت می شوند. در مابقی سطرها تقریاً اعلامیه مانند اعلامیه شرکت های تولیدی می باشد.

حاشیه سود

عبارتست از نسبت سود قبل از مالیات به فروش خالص که نشان دهنده ی مقدار سود به ازای واحد فروش است.

ارزش بازار یک شرکت

ارزشی است که بازار برای کل یک شرکت یا واحد تولیدی قائل است. برای محاسبه ارزش بازار یک شرکت به سادگی می توان تعداد سهام آن واحد را در قیمت روز آن ضرب کرد.

نوسان

اختلاف حد بالا و پایین قیمت یک سهم را نوسان آن سهم در ۀن زمان مشخص می نامند.

نوسان گیرهال کسانی هستند که در زمانهای کوتاه مدت از نوسان موجود استفاده کرده و سود می برند.

فرابورس

سازمان بورس و اوراق بهادار برای سازماندهی آن بخش از شرکت هایی که خواهان ورود به بورس هستند ولی شرایط لازم را ندارند، فرابورس را تشکیل داد که همان ساختار و جایگاه قانونی بورس را دارد ولی شرایط پذیرش و معامله در آن ساده تر است.

تحلیل

بررسی اخبار مربوط به شرکت و بازار فنی می باشد به نام تحلیل و این به این معنا می باشد که تحلیل گر بر اساس اخبار شنیده شده تجربه نسبت به آینده شرکت اظهارنظر می کند. تحلیل ها عمدتاً بر دو پایه و روش استوار می باشند: تحلیل های پایه ای (فاندامنتال) و تحلیل های تکنیکی (تکنیکال)

تحلیل های پایه ای (فاندامنتال)

تحلیل هایی که با در نظر گرفتن آیندهی شرکت بر اساس اخبار شرکت و صنعت انجام میگیرند. بررسی همه جانبه و بنیادین شرکت و

پارامترها مؤثر بر روند کار شرکت را بررسی فاندامنتال گویند.

تکمیلی: شاید این نوع تحلیل سخت ترین نوع تحلیل باشد چون در آن از فرمول خاصی استفاده نمی شود. (البته مسائل حسابداری نقش مهمی دارند) و تحلیل گر در آن به مسائل از دریچه نگاه خود می پردازد در تحلیل های پایه ای همه اخبار می تواند تأثیر گذار باشد از قبیل نوسانات نرخ ارز قیمت های جهانی نفت و … در این قبیل تحلیل ها تحلیل گر نگاهی جهانی به صنعت مزبور می کند و محاسب و معایب آن را عنوان می کند و بر اساس امتیازات ان به شرکت مورد نظر قیمت می دهد. فاکتورهایی که این روز ها در بورس ما برای تحلیل های پایه ای اکثراً مبنا قرار می گیرند و مزایای نسبی صنایع بشمار می آید. نیروی کار ارزان مواد اولیه ارزان و … می باشد که در صورت دقت در صنایع مختلف مانند معدن و سیمان این نکات کاملاً مشهود است. البته این تحلیل ها در هر زمان و با به وجود آمدن هر خبر جدیدی قابل تغییر می باشد. در حالت های کلی بنیادگرها از تحلیل جهان شروع می کنند و به شرکت می رسند. برای آنکه تحلیل گر خوبی در فاندامنتال بود لازم است تحلیل گر درک خوبی از اقتصاد، صنعت و سیاست داشته باشد. ضمن آنکه به اصول اولیه حسابداری آشنا باشد. برای همین می باشد که تحلیل های پایه ای کار سخت تری نسبت به تحلیل های نکنیکی می باشد و افراد بیشتر علاقمند به فعالیت در زمینه تحلیل های تکنیکی می باشد.

تحلیل تکنیکی

تحلیلی که فقط بر مبنای قیمت سهم در گذشته انجام شود و از روند قیمت سهم در گذشته آینده آن تخمین زده بشود. تحلیل گران تکنیکی غالباً چارتیست خوانده میشوند برای آنکه تحلیل های آنها غالباً بر پایه نمودار می باشد. تکمیلی: اساس اسن قبیل تحلیل ها ریاضیات می باشد. یک تحلیل گر تکنیکی می گوید همه اطلاعات یک سهم در قیمت آن نهفته می باشد و نیازی به بررسی های فاندامنتال نمی باشد و از روند حرکت قیمت

سهم می توان آینه ی آن را پیش بینی نمود. تحلیل های تکنیکی معمولاً ضریب خطای بالاتری نسبت به تحلیل های پایه ای دارند البته اخیراً در بورس های معتبر دنیا خیلی رواج پیدا کرده اند و طرفداران خاص خود را دارند. مزیت این قبیل تحلیل ها این است که شاید بررسی پایه ای مثلاً ۴۰۰ شرکت خیلی وقت گیر باشد ولی بررسی تکنیکی ۴۰۰ شرکت در یک هفته مقدور باشد. اقسام مختلفی مانند میانگین متحرک، ار اس ای، الویت ویوها و غیره دارد که به چندتا از مرسوم ترین آنها اشاره خواهیم کرد.

Moving avereg میانگین متحرک

یکی از روش های مرسوم در تحلیل تکنیکی می باشد که اخیراً در کشور ما خیلی باب شده است. در این روش تحلیل گر می تواند میانگین قسمت سهم را در چندین بازه مختلف بررسی کند. ولی در کشور ما مرسوم است که از سه میانگین استفاده می شود:

• میانگین قیمت سهم در طول دوره ای بین ۴۰ تا ۹۰ روز. میانگین شماره ۱
• میانگین قیمت سهم در طول دوره ای بین ۱۰ تا ۳۰ روز. میانگین شماره ۲

قیمت روز سهم

سه فاکتور بالا به ما نموداری را می دهد که حرکت سهم در بازه های زمانی مختلف را نشان می دهد و بسته به شرایط مختلف تحلیل گر اظهار نظر می کند. در کل ۶ حالت ممکن است پیش آید:

• قیمت روز سهم بالاتر از میانگین شماره ۱ باشد در این حالت می گویند سهم اولین اخطار خرید را داده است.
• قیمت سهم بالاتر از هر دو میانگین باشد در این حالت می گویند هر دو اخطار خرید را صادر کرده است.
• میانگین شماره ۲ بالاتر از میانگین شماره ۱ باشد و قیمت سهم نیز بالاتر از میانگین شماره ۲ باشد. در این حالت می گویند هر ۳ اخطار خرید مشاهده شده است و در این حالت تحلیل گر با قاطعیت پیشنهاد خرید می دهد.
• قیمت سهم پایین تر از میانگین شماره دو باشد در این حالت می گویند سهم اولین اخطار فروش راصادر کرده است.
• قیمت سهم پایین تر از هر دو میانگین باشد در این حالت گفته می شود سهم دومین اخطار فروش خود را صادر کرده است.
• قیمت سهم پایین تر از هر دو میانگین باشد و میانگین شماره ۲ نیز پایین تر از میانگین شماره ۱ باشد. در این حالت می گویند سهم هر ۳ سهم اخطار فروش را صادر کرده است و تحلیل گر تکنیکی پیشنهاد فروش می دهد.

از مشکلات این روش این ات که در فعالیت های کوتاه مدت کاربرد ندارد و اصولاً برای بازار کارا ساخته شده است. ضمن آنکه ضریب خطای نسبی خود نیز بهره مند می باشد.

تصویر شماره ۳ نمودار قیمت سهم و میانگین ۲۵ روزه می باشد که مواقعی زمان خرید و فروش بر اساس این روش نشان داده شده است.خط حمایت

خطی که کمترین قیمت هایی مورد معامله سهام را بهم وصل می کند به خط حمایت معروف است. در اصطلاح به این خط (به اشتباه) کف

قیمت نیز می گویند. (تصویر شماره ۴ مشاهده شود)

خط مقاومت خطی که بیشترین قیمت های مورد معامله سهام را بهم وصل می کند به خط مقاومت معروف است. به این خط در اصطلاح (به اشتباه) سقف قیمت نیز می گویند. (تصویر شماره ۵ مشاهده شود)

در سال ۱۹۷۸ معرفی شده است.wells willer توسط – reiative strength index

در این روش ما چند ستون داریم که یکی از آنها ستون افزای ها می باشد. چنانچه قیمت سهم در روز با افزایش مواجه بود آن را در ستون افزایش ها می نویسیم و چنانچه با کاهش مواجه بود آن را در ستون دیگری با نام کاهش ها ثبت می کنیم. بعد از چند روز میانگین افزایش ها و کاهش ها را برای یک دوره حساب می کنیم. (معمولاً ۱۰ تا ۲۰ روزه) عددهای حاصل برای روز نخست می باشد و ترتیب کار بدین نحو است. که وزن روز آخر را ۵۰% و میانگین روزهای قبل را ۵۰% دیگر از میانگین محاسبه می کنیم با این روش به تغییرات روز آخر تأکید بیشتری شده است و حساسیت شاخص را بالا می برد. بعد از این مرحله میانگین روزهای افزایش بر روزهای کاهشی تقسیم می شوند و با داشتن این نسبت تقسیم می شوند و با داشتن این نسبت  ار اس ای به دست می آید.ار اس ای در اصل یکی از ابزار های تکنیکی می باشد که در آن تحلیل گر تغییرات (معمولاً) ۱۴ روزه سهم را در نظر می گیرد و بر اساس آخرین قیمت به سهم عددی بین ۰ تا ۱۰۰ نسبت می دهد. این اعداد که محوریت آنها ۵۰ می باشد نشان دهنده ی این است که سهم در چه وضعیت قیمتی نسبت به گذشته خود قرار دارد بدین نحو که مثلاً اعداد زیر ۴۵ پیشنهاد خرید می دهد و اعداد بالای ۶۰ پیشنهاد فروش.

رتبه بندی

روشی است برای انتخاب سهم های برتر و دست یابی به سهام سودآور که بر مبنای بررسی شاخص های رشد یک سهم در بازار پایه گذاری شده است. روابط و متغییر های مورد استفاده در این روش عبارتند از: حاشیه سود، رشد ای پی اس، رشد فروش، آخرین فروش تحقق یافته شرکت، فروش میان دوره ای تحقق یافته شرکت، نسبت بودجه به شرکت، آخرین درآمد تحقق یافته هر سهم.

MPT بهینه سازی مدرن

روشی متداول برای بهینه سازی سبد سهام، می باشد اطلاعات مربوط به بازده و ریسک گذشته سهام به اطلاعات بازده و ریسک گذشته سهام به اطلاعات بازده و ریسک آینده آن مبدل می شود در این روش با استفاده از آمار گذشته در زمان های ثابت و با استفاده از نرم افزار   excell  و تابع solver به ریسک و بازده آینده خواهیم رسید هدف  این روش حرکت در جهت کارآیی بازار است.

ضریب بتا

وابستگی بین سهم و بازار را نشان می دهد.

تکمیلی: همانطور که می دانید بازار دستخوش حوادث بسیاری می تواند طی سال باشد. که باعث رشدهای انفجاری یا سقوط های ناگهانی آن شود. ضریب بتا ضریبی است که وابستگی سهم با بازار را نشان می دهد این بدان معنا می باشد که سهامی با بتای بالا در زمان

همانطور که از تعریف آماری ریسک بر می آید انحراف از بازده مورد نظر در خصوص سهام های مختلف که ممکن است به ضرر منتهی شود مفهوم ریسک است.

ریسک بازار

کاهش ارزش اصل سرمایه در اثر نوسانات بازار را ریسک بازار گویند سهامداران با ورود به بازار بورس این ریسک را می پذیرند برای کاهش این ریسک باید با استفاده از تجزیه و تحلیل سهام ها و بازگشت به گذشته و تحلیل آینده آنها اقدام نمود افزایش مدت سرمایه گذاری از مواردی است که در کاهش ریسک مذکور مؤثر می باشد.

ریسک تجاری

تغییر در قدرت سود دهی یک شرکت یا ناتوانی یک شرکت در پایداری در صحنه رقابت و حفظ نرخ رشد و ثبات سوددهی را ریسک تجاری می نامند. شرکت هایی که نرخ سود کم تغییرتری در سال های گذشته داشته اند دارای ریسک تجاری پایین تری هستند.

ریسک نرخ بهره

تحمل نرخ بهره در خرید اوراق بهادار این نوع ریسک را ایجاد می نماید.

ریسک نرخ تورم

از دست دادن اصل و سود پول به دلیل کاهش قدرت خرید پول را ریسک تورم نامند. به عبارت دیگر کاهش توان خرید پول را تداعی می کند روی آوردن به خرید اموال فیزیکی که با افزایش تورم افزایش ارزش پیذا می کند را کاهش این نمونه از ریسک است.

بازده مورد انتظار

بازده آتی که سهامدار را مجاب به خرید سهام مورد نظر می نماید همان بازده انتظاری سهام است و از آنجا که قطعیت در جهان حاکم نیست بازده انتظاری در واقع قضاوت های احتمالی در خصوص بازدهی سهم مورد نظر است.

سبد کارآ

سبدی از سهام است که در یک سطح معین ریسک، دارای بیشتری بازده باشد و یا به ازای سطح معین بازده دارای کمتری ریسک باشد.

اوراق مشارکت

اوراقی که در مقابل بدهی بلند مدت به ازای دارایی ثابت شرکت منشر می شود و دارای سود اعلام شده سالیانه می باشد و باز پرداخت آن به پشتوانه دارایی ثابت توسط دولت تضمین می گردد. قابل ذکر است که ریسک این اوراق بسیار کم بوده و به سرمایه گذاری بدون ریسک معروف هستند.

صورت سود و زیان

بررسی وضعیت سودآوری شرکت و اینکه آیا فعالیت شرکت سودآور بوده یا نه در صورت های مالی تحت عنوان صورت سود و زیان قابل بررسی و تجزیه و تحلیل است.

تراز نامه

ارزیابی قدرت مالی و نقدینگی هر شرکت از طریق اندازه گیری دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام صورت میگیرد این اطلاعات در صورت مالی تحت عنوان تراز نامه اراِئه می شود به زبان ساده جواب این سؤال که منابع شرکت صرف چه مصارفی می شود اطلاعات تراز نامه است. قابل ذکر است. که ترازنامه مربوط به همان مقطع زمانی ارائه شده است.

گردش وجوه نقد

این نوع از صورت های مالی وضعیت مالی و تأمین مالی بین دو دوره مالی را نشان می دهد.

مدل مارکویتز

در این مدل که توسط هری مارکویتز در سال ۱۹۵۰ ارائه شده است. مفهوم پر گونه سازی در سبد سرمایه گذاری و سبد سهام بررسی شده است. در این مدل به طور کمی چگونگی پر گونه سازی و کاهش ریسک با استفاده از نظریه پرتفوی بررسی شده است.

بازار کارآیی

بازاری که در آن قیمت تمامی اطلاعات گذشته، حال و اطلاعات معلوم الحال آینده را منعکس می کند، بازار کارآ نامیده میشود. در این مدل از بازار اطلاعات با سرعت بسیار بالا اثر  خود را در قیمت سهم نشان می دهد و بازده غیر معمول به دلیل اطلاعات نهان در سهم در این بازار وجود ندارد پس اطلاعات کلید سنجش کارایی بازار است. انواع شکل کارایی در بازار به صورت ضعیف، نیمه قوی و کاملاً کارآست.

نسبت جاری

نسبت دارایی جاری به بدهی جاری نسبت جاری خوانده می شود که نشان دهنده ی توان باز پرداخت بدهی کوتاه مدت از محل دارایی جاری است. نسبت های کمتر از یک ریسک باز پرداخت بدهی های کوتاه مدت از محل دارایی جاری را نشان می دهد که ممکن است برای شرکت مورد نظر ریسک بهره را ایجاد نماید. عددی تا حدود ۲ ثبات مالی شرکت را در قبال باز پرداخت بدهی های کوتاه مدت نشان می دهد. عدد های بالاتر از ۲ نشان دهنده ی آن است که شرکت دارایی جاری زیادی را نگهداری می کند و محافظه کارانه عمل می نماید. نگهداری دارایی جاری زیاد نشان از ناتوانی شرکت در ایجاد سرمایه گذاری مجدد دارد.

نسبت آنی

حاصل تقسیم دارایی جاری منهای موارد دیر نقد شونده صورت های مالی مانند موجودی مواد و کالا یا پیش پرداخت ها بر بدهی جاری نسبت آنی نامیده میشود که نماد توانایی شرکت در پرداخت بدهی های شرکت در سر رسیدهای کوتاه مدت است.

گردش دارایی ها

نسبت خالص فروش به کل دارایی ها را نسبت گردش دارایی ها می نامند. به زبان ساده شرکت به ازای دارائی ها به مقدار کسر گردش دارائی ها ایجاد و تولید می کنند. اگر این عدد از متوسط صنعت کمتر باشد لازم است که شرکت یا فروش خود را بالا برد یا دارائی های زائد خود را با توجه به اولویت تقلیل دهد.

گردش موجودی کالا

نسبت بهای تمام شده کالای فروش رفته به موجودی کالا نسبت گردش موجودی کالا نامیده می شود که شاخص تعداد دفعات ایجاد مواد اولیه و تولید از مواد اولیه است. نسبت بالای گردش موجودی کالا نشان دهنده ی آن است که شرکت از موجودی خود به خوبی استفاده می کند.

دوره متوسط وصول مطالبات

نسبت حساب های دریافتنی به متوسط فروش نسیه روزانه که خود از نسبت فروش نسیه روزانه به روزهای کاری سال مالی به دست می آید را دوره ی متوسط وصول مطالبات می نامند. اگر این نسبت از متوسط صنعت بیشتر باشد نشان دهنده ی آن است که شرکت در وصول مطالبات از سیاست سهل گیری بیش از اندازه استفاده می کند که تعدیل سیاست فروش نسیه بر طرف می گردد.

نسبت بدهی های بلند مدت به حقوق صاحبان سهام

این نسبت شاخص نشان دهنده ی ترکیب وام در ساختار شرکت می باشد. ترکیب دارایی های شرکت عبارتست از حقوق صاحبان سهام به علاوه وام، همانطور که ملاحظه میشود این نسبت نشان دهنده ی ترکیب سرمایه نیز می باشد. عددهای بالاتر از معمول این نسبت ریسک بالای شرکت را نشان می دهد.

نسبت بدهی به کل دارائی

این نسبت نشان دهنده ی نسبت ترکیب وام به کل دارای است مؤسسات تأمین مالی (ملنند بانک ها) ترجیح میدهند این نسبت کم باشد زیرا در غیر این صورت ریسک پولی که به عنوان وام می پردازند بالا خواهد بود ولی صاحبان سهام غالباً نسبت بالای این نسبت را ترجیح میدهند زیرا سود بیشتری را به آنها خواهد داد.

توان پرداخت بهره

نسبت سود،قبل از کسر بهره و مالیات به هزینه بهره (به مبلغ) توانایی بازپرداخت هزینه بهره از محل سود قبل از کسر بهره و مالیات شرکت را نشان می دهد این نسبت بیشتر مورد توجه وام دهندگان است. ولی از دید سهامداران نیز ریسک بازپرداخت بدهی ها و وام را نشان میدهد.

نسبت سود تقسیمی به سود پیش بینی شده

این نسبت نمایانگر درصد پرداخت سود به سهامداران است. که سهامداران غالباً بیشتر بودن این نسبت را ترجیح میدهند ولی در خصوص شرکت های رو به رو رشد این نسبت کم می باشد.

حاشیه سود یا مارجین

از نسبتهایی که برای سهامداران از اهمیت زیادی برخوردار است حاشیه سود می باشد. این نسبت عبارت است از سود پس از مالیات به فروش خالص. به زبان ساده شرکت به ازای هر فروش به اندازه حاشیه سود، سود دریافت میکند.

بازار سرمایی

به عنوان زیر مجموعه ای از بازارهای مالی مطرح میگردد در این بازار پس انداز های مردم توسط شرکت های تجاری به فرصت های جدید سرمایه گذاری تبدیل میشود. این بازار ها به دو بازار اولیه ثانویه

تقسیم بندی می شود.

ارزش دفتری و بازار

عبارتست از ارزش یک دارایی بر طبق دفاتر حساب به عبارت دیگر عبارتست از مجموع حقوق صاحبان سهام شامل سرمایه ثبت شده، اندوخته قانونی، اندوخته احتیاطی، اندوخته طرح و توسعه و سود و زیان انباشته مندرج در ترازنامه، اما ارزش بازار عبارتست از قیمتی که می توان یک دارایی را به آن قیمت فروخت.

بازخرید سهام

خرید سهام منتشره توسط خود شرکت بازخرید سهام است. در حال حاضر طبق قانون تجارت بازخرید سهام در کشور ما ممنوع می باشد. بعد از بازخرید سهام سود هر سهم به دلیل کاهش تعداد سهام منتشره افزایش می یابد و در نتیجه افزایش قیمت بازار را در بر خواهد داشت به سهام خریداری شده توسط شرکت، سهام خزانه می گویند.

سهام شناور آزاد

به نسبتی از سهام یک شرکت که در بازار قابل معامله است و با اهداف مدیریتی توسط سهامداران کنترل کننده نگهداری نمی شود و در فرایند معاملات حضور دارد گفته میشود.

پاداش اعضای هیئت مدیره

بر طبق تصمیم مجمع عمومی نسبت معینی از سود به عنوان پاداش به اعضای هیئت مدیره داده میشود که این مقدار از ۵ درصد سودی که همان سال به صاحبان سهام پرداخت می شود نباید تجاوز کند.

بازده انتظاری (K)

عبارتست از عکس نسبت قیمت بر درآمد که نمایانگر بازده انتظاری از سهم مورد نظر است.

اطلاعات میان دوره ای

عبارتست اطلاعات تولید و فروش و مسائل مالی شرکت که در

دوره ها و فصول مختلف توسط شرکت ها ارائه میشود.

صورت های مالی

عبارتست از اطلاعات مالی شرکت ها اعم از ترازنامه، صورت سود و زیان، گردش وجوه نقد و یاداشت های همراه که توسط شرکت ها ارائه می شود.

• نقد شوندگی

عبارتست از قدرت تبدیل به نقد شدن در ابزار که یکی از شاخص های عمده خرید و فروش است.

• نسبت های نقدینگی

عبارتست از نسبت هایی که توان شرکت ها را در باز پرداخت بدهی های کوتاه مدت ارزیابی می کنند. به مانند: نسبت های جاری و آنی.

• نسبت های فعالیت

نسبت هایی است که توان شرکت در به کارگیری دارایی های شرکت برای ایجاد درآمد و فروش را ارزیابی می کند به مانند نسبت گردش دارای ها.

• نسبت های اهرمی

نسبت هایی است که ترکیب سرمایه از بدهی شرکت را نمایان می سازد یعنی نشان می دهد شرکت چه مقدار از نیاز مالی اش را با بدهی (وام) جبران نموده است به مانند نسبت های بدهی.

• نسبت های سود آوری

عبارت است نسبت هایی که توان شرکت را در سود اوری نمایان می سازد

نرخ بازده سرمایه (roi)

عبارت است ازنسبت سود خالص به کل دارایی ها نشان دهنده نرخ بازده کل سرما یه گزاری است.

بازار اولیه

داراییهایی که برای اولین بار توسط شرکت ها یا دولت عرضه می شود در این بازار پذیره نویسی می شوند و نماد آن در کشور ما بانک است.
تکمیلی: تأسیس هر شرکت و یا شروع هر فعالیت اقتصادی بازار اولیه محسوب می شود.

بازار ثانویه بورس

داراییهایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفته است در بازار ثانویه مورد معامله مجدد قرار می گیرد و نماد آن در کشور ما بورس است.
تکمیلی: همانطور که اشاره شد بازار بورس بازار ثانویه محسوب می شود یعنی آن که در بورس شرکتی تأسیس نمی شود و فقط سهام شرکت های پذیرنده (که به طور حتم قبلاً  تأسیس شده اند) مورد معامله قرار می گیرند. برای همین بازار بورس بازاری ثانویه می باشد.

شرکت سهامی عام – شرکت سهامی خاص
به شرکت هایی که سهام آنها در اختیار افراد محدودی باشد شرکت های سهامی خاص می گویند ولی به شرکت هایی که سهام داری آنها برای عموم آزاد باشد عام می گویند. کلیه شرکت های داخل بورس لزوماً سهامی عام می باشند.

• قیمت اسمی

قیمت اولیه سهم در بازار اولیه است که در بازار بورس تهران ۱۰۰ تومان ارزیابی شده است.
تکمیلی: همانطور که از عنوان پیداست این قیمت اسمی سهم می باشد و بدین معناست که شرکت در روز نخست قیمت هر سهم خود را ۱۰۰ تومان تعیین نموده است و سهامداران روز نخست برای خرید سهام این شرکت مبلغ ۱۰۰ تومان پرداخت نموده اند این ۱۰۰ تومان مبنای محاسبات زیادی در افزایش سرمایه هامی باشد. معمولاً

سرمایه یک شرکت حاصل ضرب تعداد سهام آن و عدد ۱۰۰ تومان می باشد و با بر عکس تعداد سهام یک شرکت سرمایه آن تقسیم بر ۱۰۰ تومان می باشد.

• سرمایه گذاری

سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار به معنای خرید سهام، معمولاً با دو دیدگاه انجام می شود. بهره بردن از روند قیمت سهم به معنای اینکه سهمی را با قیمتی بخریم و با قیمت بالاتری به فروش برسانیم و یا سرمایه گذاری برای بهره بردن از سود سالیانه سهم که البته مورد دوم رشد قیمت را در زمان فروش نیز شامل می شود. بر این اساس سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار را به سه دیدگاه تقسیم بندی می کنند: کوتاه مدت- میان مدت- بلند مدت. معمولاً به سرمایه گذاری هایی با دید ۳ الی ۴ ماهه کوتاه مدت گفته می شود و به سرمایه گذاری هایی با دیدگاه سه ماهه الی یکساله میان مدت گفته می شود و به سرمایه گذاری هایی با دیدگاههای بیشتر از یکسال بلند

مدت می گویند. در حالت کلی کارشناسان مالی مدعی می باشند که اگر سهامدار سهم خود را به درستی انتخاب کند سرمایه گذاری یلند مدت سوددهی مناسب تری نسبت به دو روش دیگر دارد ولی در حالت کلی هیچ کدام را نمی توان بهتر از دیگری بحساب آورد و سددهی سرمایه کاملاً بستگی به رفتار خود سهامدار و شناختن از بازار دارد ولی در هر سه مورد کارشناسان استفاده از سبد سهام را توصیه نمودند.

• پرتفوی یا بدره

عبارتست از یک سبد سهامی که برای کاهش ریسک سرمایه گذاری تهیه می شود.
تکمیلی: کارشناسان اقتصادی حتی در بهترین حالت های تحلیلی خرید تنها یک سهم را توصیه نمی کنند و پیشنهاد خرید چند سهم متنوع را می دهند این کار برای آنست که ریسک سبد را کاهش دهند. در این خصوص نظریه های مختلفی وجود دارد که شاید ام پی تی معروفترین آنها باشد. البته مفاهیمی مانند بتا و رگولاسین .

دیدگاهی دیگر: فرض کنید صنعتی با رشد قیمت ارز شکوفا می شود (این صنعت احتمالاً در کار صادرات است) و صنعتی دیگر با رشد قیمت ارز متضرر می شود (مواد اولیه این صنعت وارد می شوند) حال اگر در سبد ما از هر دوی این صنایع به نسبت مساوی سهام خریداری شود در حقیقت خود را نسبت به تغییرات قیمت ارز مصون کردیم و تغییرات ناشی از قیمت ارز باعث رشد یکی و کاهش دیگری می شود که در هر دو حال این دو سهم اثر دیگری را خنثی می کنند و شما از رشد کارخانه سود خواهید برد. نحوه تشکیل سبد شاید از مهمترین و طولانی ترین مباحث سرمایه گذاری در بورس باشد.

نرخ بازده از محل حقوق صاحبان سهام (roe)

عبارت است از نسبت سود پس از کسر مالیات به حقوق صاحبان سهام که نشان دهنده سود به ازای سرمایه گذاری سهام داران است.

• حقوق صاحبان سهام

آنچه از دارایی های شرکت که مالکیتش برای سهامداران می باشد

تکمیلی : در هر شرکت یا واحد تولیدی اموال به دو قسمت می باشد اموالی که با پول صاحبان شرکت خریداری شده و اموالی که شرکت برای خرید آنها بدهکار شده است

• صورت گردش وجوه نقد

یکی از صورت های مالی است که نشان دهنده آن است که وضعیت تامین مالی شرکت بین دو دوره مالی چگونه است

• بازار ساز

شخصیت های حقیقی و حقوقی که حمایت سهام پذیرفته شده از بورس را به عهده می گیرند بازار ساز هستند.

• نسبت گردش دارایی ها

عبارت است از نسبت فروش خالص به کل دارایی ها که نشان دهنده تولید و فروش به ازای دارایی هاست.