آموزش حسابداری بهای تمام شده

آموزش حسابداری بهای تمام شده یکی از ساده‌ترین مباحث حسابداری است. این آموزش در دروس حسابداری صنعتی پرداخته می‌شود. دانش‌آموختگان قبلا درباره صورت حساب‌ها و ترازنامه‌ها در اصول حسابداری یک و دو اطلاعات کسب کردند. بعضی از افراد با شنیدن حسابداری بهای تمام شده به یاد کارخانجات و مراکز تولیدی می‌افتند. واقعیت این است که حسابداری بها فقط برای بخش‌های درون سازمانی نیست. آموزش حسابداری بهای تمام شده برای بخش‌های برون سازمانی نیز کارآمد است. این نشان می‌دهد باید افراد متخصص در این حوزه آموزش حسابداری بهای تمام شده را به طور کامل دریافت کنند. در این مقاله درباره آموزش این بحث شیرین صحبت خواهیم کرد؛ این مقاله را تا انتها بخوانید.

حسابداری بهای تمام شده در کدام شاخه حسابداری طبقه بندی می‌شود؟

حسابداری در سه شاخه مدیریت، صنعتی و مالی مورد بحث قرار می‌گیرد. حسابداری مالی شامل گزارش‌های مالی استخراج شده برای استفاده‌کنندگان درون سازمانی است. هرچند این نوع حسابداری کاربردهایی در موارد درون سازمانی دارد. به طور مثال بانک‌ها از این گزارشات در راستای انجام خدمات خود استفاده می‌کنند. کارهایی مثل گرفتن وام و برداشت وجه نیاز به ارزیابی دارایی‌ها دارد. حسابداری مالی در یک چارچوب خاص تنظیم می‌شود. این حسابداری برای تعیین بهای تمام شده در ترازنامه و صورت حساب سود و زیان استفاده می‌شود.

مدیران درون سازمانی برای تصمیم‌گیری بهتر به اطلاعات بیشتری از بهای تمام شده کالا نیاز دارند. این اطلاعات بر اساس شرایط مجموعه تجزیه و تحلیل می‌شوند. حسابداری مدیریت برخلاف حسابداری مالی بر اساس چارچوب خاص شرکت تنظیم خواهد شد. در حسابداری مدیریت مدیران راحت‌تر می‌توانند از گزارش‌های مالی و سایر اطلاعات استفاده کنند. حسابداری مدیریتی همه عوامل موثر در تولید را در نظر می‌گیرد. در نهایت یک خروجی در اختیار مدیران قرار می دهد. مدیران و تصمیم‌گیرندگان اصلی سازمان می‌توانند از این گزارش‌های مالی به خوبی استفاده کنند. یکی از شاخه‌های مورد استفاده در گزارش‌های مالی و مدیریتی حسابداری بها است. برای آموزش حسابداری بهای تمام شده به اطلاعات پایه‌ای در دو بخش حسابداری مالی و مدیریتی نیاز دارید.

اهمیت آموزش حسابداری بهای تمام شده

یکی از اهمیت‌های آموزش حسابداری بهای تمام شده تصمیم‌گیری بهتر مدیران ارشد مجموعه در پیشبرد سیاست‌های شرکت است. مدیران و تصمیم‌گیرندگان اصلی مجموعه می‌توانند هزینه‌های تولید را مدیریت کنند. هزینه تولید شامل دستمزد کارکنان، هزینه مواد اولیه و … است. با حسابداری بهای تمام شده می‌توانند بهره‌وری را افزایش و سطح انگیزه کارکنان ارتقا دهند. به طور قطع اگر مدیران گزارش‌های مالی دقیقی نداشته باشند، از صحنه رقابت جا می‌مانند. به بیان ساده با آموزش حسابداری بهای تمام شده، هزینه‌های یک محصول، میزان سود و زیان آن برآورد خواهد شد.

آشنایی با مفهوم بهای محصولات و چگونگی محاسبه بهای تولیدی بسیار اهمیت دارد. این اطلاعات برای سازمان‌ها و شرکت‌هایی که در یک جریان رقابتی فعالیت می‌کنند؛ بسیار مهم‌تر است. حسابداری بهای تمام شده به مدیران ارشد کمک می‌کند تا بتوانند سیاست‌های بهتری در راستای رقابت با رقیبان خود بچینند. این فقط مختص مجموعه شما نیست! شما با ارزیابی گزارش‌های مالی شرکت رقیب می‌توانید تصمیمات بهتری بگیرید. مدیران و تصمیم‌گیرندگان نیاز دارند بدانند بهای تمام شده یک محصول چقدر است. با آگاهی از بهای تمام شده، قیمت فروش به آسانی معرفی می‌شود.

مفاهیم کاربردی در آموزش حسابداری بهای تمام شده

اولین قدم در آموزش حسابداری بهای تمام شده آشنایی با مفاهیم اساسی است. آشنایی با واژه‌هایی از قبیل بها، هزینه و زیان در امر آموزش حسابداری بهای تمام شده بسیار کاربردی است.

1. هزینه (Expensive)

تولیدکننده برای راه‌اندازی و تداوم خط تولید خود، منابع و مخارجی خواهد داشت که به آن هزینه تولید گفته می‌شود. به طور کلی هزینه شامل هر چیزی است که مصرف کرده ایم و منابع حاصل از آن را استفاده کردیم. بهای اشیا یا خدماتی که در راستای منافع خود پرداخت می‌کنید؛ هزینه است. از جمله هزینه‌ها در کارگاه‌های تولیدی: هزینه حقوق و دستمزد، آب، برق، تلفن، هزینه استهلاک اثاثه و ساختمان و ….

2. بها (cost)

تولیدکننده برای به دست آوردن منافع جدید منابع و مخارجی مصرف خواهد کرد. در حسابداری به این مخارج‌، بها گفته می‌شود. برخلاف هزینه در این حالت تولید کننده منافعی را در آینده نزدیک به دست خواهد آورد. مانند بهای تمام شده موجودی کالا یا دارایی‌های مجموعه و ….

3. زیان (lose)

ممکن است تولید کننده مخارجی را مصرف کند ولی منافعی به دست نیاورد. در این مواقع در حسابداری به آن زیان می‌گویند. اگر منابع تولید کننده به هر دلیلی از دست برود، زیان خواهید برد.

4. تفاوت هزینه و بها

هزینه، مخارجی است که منافع حاصل از آن تمام شده است. بها مخارجی است که در آینده منافع آن را به دست می‌آوریم. این دو پارامتر را به خوبی تفکیک دهید تا بتوانید بهای تمام شده دقیقی را محاسبه کنید.

یک محصول و هزینه‌های متغیر آن

هر محصول شامل سه دسته هزینه متغیر خواهد شد. مواد مستقیم، دستمزد مستقیم، سربار ساخت از جمله هزینه‌های متغیری است که در حسابداری بهای تمام شده کاربرد دارد. در مواردی به این متغیرها، پارامترهای قابل برنامه‌ریزی نیز گفته می‌شود. مدیران می‌توانند این پارامترها را کنترل و محدود کنند. برای آموزش حسابداری بهای تمام شده بهتر است، هر کدام از این موارد را به طور جداگانه معرفی کنیم:

• مواد مستقیم

مواد مستقیم، شالوده اصلی محصول را تشکیل می‌دهد و از لحاظ ارزش بیشتر خواهد بود. اگر بخواهیم این مورد را خیلی ساده‌تر بیان کنیم؛ مواد خام جزو مواد مستقیم هستند. این مواد به طور مستقیم در خط تولید به کار خواهند رفت. البته موادی هم داریم که به طور غیرمستقیم در خط تولید به کار می‌روند که شامل این پارامتر نخواهد شد.

• دستمزد مستقیم

پرسنل و نیروهای یک سازمان فقط به خط تولید محدود نمی‌شوند. یک مجموعه پرسنل زیادی دارد که در امور اداری یا خط تولید کار خواهند کرد. منظور از دستمزد مستقیم، دستمزدی است که به پرسنل خط تولید پرداخت خواهد شد. دستمزد غیرمستقیم شامل دستمزدی است که به پرسنل فعال در بخش‌هایی غیر از بخش خط تولید داده می‌شود.

• سربار ساخت

به هر هزینه‌ای که در حوزه تولیدی به طور غیرمستقیم انجام می‌شود؛ سربار ساخت می‌گویند. بقیه هزینه‌ها٬ جز مواد مستقیم و دستمزد مستقیم٬ برای محاسبه بهای تمام شده با این پارامتر لحاظ خواهند شد. مواد غیرمستقیم و دستمزد غیر مستقیم نیز در این قسمت قرار می‌گیرند.

محاسبه و آموزش حسابداری بهای تمام شده

محاسبه بهای تمام شده به دو روش هزینه‌یابی سفارش کار و هزینه‌یابی مرحله‌ای قابل برآورد است. می‌خواهید از محاسبه بهای تمام شده از روش هزینه‌یابی سفارش کار استفاده کنید؟ باید برای هر یک از خدمات یک حساب کار ایجاد کنید. این کار به صورت ایجاد یک حساب در دفتر کل است که هر خدمت به طور جداگانه محاسبه خواهد شد. در صورت استفاده از روش هزینه‌یابی مرحله‌ای باید برای هر یک از امور کاری در دفتر کل یک حساب ایجاد کنید. برای محاسبه ساده بهای تمام شده به هر سه پارامتر مواد مستقیم، دستمزد مستقیم و سربار ساخت نیاز خواهید داشت. این متغیرها را با یکدیگر جمع کنید و بهای تولید به دست خواهد آمد. فرمول‌های زیر در آموزش حسابداری بهای تمام شده کاربرد دارند.

• مواد مستقیم+ دستمزد مستقیم+ سربار ساخت= بهای تمام شده تولید
• بهای تمام شده کالای فروش رفته= موجودی کالای آماده فروش-موجودی کالای پایان دوره مالی
• بهای تمام شده کالای ساخته شده= بهای تمام شده کالای در جریان تولید طی دوره مالی- موجودی کالا در جریان تولید پایان دوره مالی
• بهای اولیه= مواد مستقیم+ دستمزد مستقیم
• بهای تبدیل= دستمزد مستقیم+سربار ساخت

به بهایی که از برآورد هزینه مواد اولیه و دستمزد نیروهای خط تولید به دست می‌آید بهای اولیه می گویند. مقدار بهای اولیه برای برآورد هزینه‌های تولید و ادامه کار لازم خواهد بود. بهای تبدیل، مقدار بهایی است که یک تولیدکننده برای تبدیل مواد خام به محصول نیاز دارد.

ایرادات محاسبه بهای تمام شده

محاسبه بهای تمام شده به صورت بالا انجام خواهد گرفت. در این محاسبه چند ایراد وارد است که به بررسی آن می‌پردازیم:

1. در جریان تولید پیچیده جوابگو نخواهد بود.
2. اطلاعات دقیقی درباره سودآوری شرکت ارائه نمی‌دهد.
3. تمام روابط میان هزینه‌ها را نشان نمی‌دهد.

بعضی از شرکت‌ها به منظور برطرف کردن این مشکل از حسابداری بهای تمام شده به روش ABC استفاده می‌کنند.

آموزش حسابداری بهای تمام شده به روش ABC چگونه است؟

در آموزش حسابداری بهای تمام شده با تکنیک ABC باید چند مرحله زیر را انجام دهید:

• هزینه‌ها را برآورد کنید. یک سیستم هزینه یابی کارآمد بر مبنای فعالیت ایجاد کنید.
• خروجی ها را شناسایی کنید
• منابع را به درستی تخصیص دهید.
• هزینه‌ها را تعیین کنید. میزان تخصیص هر کدام از هزینه‌ها به چه فعالیتی را مشخص کنید.
• اکنون وقت تحلیل و بررسی بهای تمام شده با بکارگیری سیستم هزینه یابی برمبنای فعالیت است.

نتیجه‌گیری

آموزش حسابداری بهای تمام شده فقط برای کارخانه‌ها و شرکت‌ها نیست! مشهورترین مکان‌ها برای استفاده از حسابداری بهای تمام شده، صنایع تولیدی و کارخانه‌ها هستند. لازم به ذکر است بانک‌ها، شرکت‌های حمل و نقل، مجموعه‌های خدمات درمان مانند بیمارستان‌ها نیز از این روش استفاده می‌کنند. بقیه موسسات از آموزش حسابداری بهای تمام شده بهره بردند و توانستند هزینه‌های متغیر را ارزیابی کنند. حسابداری بهای تمام شده یک نوع حسابداری مدیریتی و مالی است که هزینه‌های متغیر و ثابت هر مرحله از تولید را برآورد می‌کند. این نوع حسابداری کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری در راستای اهداف شرکت و مجموعه گرفته شود.